Thursday, June 26, 2025

ధర్మ కవచం

అంశం: ధర్మ కవచం


శీర్శిక: *మనిషి నీతి నిజాయితే ధర్మ కవచం*

గొడుగును మనం కాపాడుకుంటే
వర్షం బారినుండి ఎండ బారినుండి
గొడుగు మనలను కాపాడుతుంది
ధర్మ కవచం అలానే ధర్మాన్ని రక్షిస్తే!

ధర్మమేమీ బ్రహ్మ విద్య కాదు
అదేమీ అదృశ్య శక్తీ కాదు
కొనడానికి అమ్మడానికి మార్కెట్లు లేవు
కొనడానికి అమ్మడానికి మనుష్యులు లేరు!

ధర్మం అనేది ఒక రక్షణ నియమం
మానవులు ప్రశాంతంగా జీవించడానికి
జీవకోటిని విశ్వాన్ని ప్రకృతిని రక్షించడానికి
ప్రజలే ఏర్పరుచుకున్న నియమమే రక్షణ కవచం!

ఖడ్గానికి వర ఎలాగో ధర్మానికి కవచం అలానే 
రెండు వైపులా పదునైన ఖడ్గం ఎలాగో 
రెండు వైపులా పదునైన ధర్మం అలాగే 
"యదా రాజా తధా ప్రజా" అన్నట్లు 
రాజు ధర్మ పాలకుడైతే ప్రజలు ధర్మాన్నే పాటిస్తారు
రాజు అధర్మ పాలకుడైతే ప్రజలు అధర్మాన్నే 
పాటిస్తారు!

నోరు మంచిదైతే ఊరు మంచిది అన్నట్లు
మనం నీతిగా నిజాయితీగా ధర్మ బద్ధంగా
నిస్వార్థంగా ఆశ్రిత పక్షపాతం లేకుండా
క్రమశిక్షణతో మాట తప్పకుండా
అబద్ధాలు మాట్లాడకుండా సత్యమే పలుకుతూ
అహం ఈర్ష్య అసూయ లేకుండా
దానధర్మాలు సేవలు చేయడం
సంస్కృతి సాంప్రదాయాలను పాటిస్తూ
కర్మలు చేయడమే ధర్మం!

ఇలా ధర్మాన్ని పాటించినను ఆ ధర్మమే
మానవులకు రక్షణ కవచంగా నిలుస్తుంది
అందుకే *ధర్మో రక్షతి రక్షితః* అంటారు పెద్దలు
ధర్మాన్ని జనం రక్షిస్తే ధర్మం జనాల్ని రక్షిస్తుంది
మనిషి నీతి నిజాయితియే అతని ధర్మ కవచం!
 

ఖండగతి గజల్

అంశం:గజల్  (20 మాత్రలు 5+5+5+5)


ఖండగతి గజల్

కొలనులో తామరలు *పెరుగడం అందుకే*
మామపై నిశిలోన *మురువడం అందుకే*

విరబూసి కమలాలు ఊగాయి నీటిలో
మన్మధుడి రాకకై *అలుగడం అందుకే*

తుమ్మెదలు పుప్పొడికి తిరుగాడు పూలపై
కలువలకు దగ్గరగ *ఎగరడం అందుకే*

బురుదలో పుట్టినను గుమగుమలు అదిరినే
గుడిలోకి పుష్పాలు *తేవడం అందుకే*

కృష్ణుడికి తామరలు ఎంతనో ప్రీతిగా
విష్ణువుకు కమలాలు *పెట్టడం అందుకే*

తెలుగు గజల్

అంశం:ఖండగతి గజల్  (20 మాత్రలు 5+5+5+5)


కొలనులో తామరలు *పెరుగడం అందుకే*
మామపై నిశిలోన *మురువడం అందుకే*

విరబూసి కమలాలు ఊగాయి నీటిలో
మన్మధుడి రాకకై *అలుగడం అందుకే*

తుమ్మెదలు పుప్పొడికి తిరుగాడు పూలపై
కలువలకు దగ్గరగ *ఎగరడం అందుకే*

బురుదలో పుట్టినను గుమగుమలు అదిరినే
గుడిలోకి పుష్పాలు *తేవడం అందుకే*

కృష్ణుడికి తామరలు ఎంతనో ప్రీతిగా
విష్ణువుకు కమలాలు *పెట్టడం అందుకే*
 

Wednesday, June 25, 2025

గజల్స్ లక్షణాలు

సేకరణ:

*గజల్ కి శీర్షిక ఉండదు. కాబట్టి శీర్షిక అని ఎవరూ పెట్టవద్దని ప్రార్థన.* 


ఖండగతి  గురించి సంక్షిప్తంగా:

ఖండగతి : ఐదేసి మాత్రల గతిలో నడిచే ఛందస్సు. 

అంటే పాదానికి 20 మాత్రలు ఉంటాయి. 

చిన్న పాదాలలో మన భావాలను చెప్పలేకపోతున్నట్లుగా 

అనిపిస్తే 30 లేదా 40 మాత్రలతో కూడా వ్రాసుకోవచ్చు. 

గజల్ పూరణంలో ఖండగతిలో గజల్ :

ప్రతీ మిస్రాలో( పాదంలో)  (5 5 5 5)  20 మాత్రలుండాలి. 

మీరు తీసుకొనే పదబంధం 5 కంటే ఎక్కువగానీ, 

తక్కువగానీ ఉన్నప్పుడు పక్కనున్న పదాలతో కలిపితే లయ సరిపోవాలి. 

మీరు వ్రాసే 20 మాత్రల మిస్రాలో తీసుకున్న పదాలన్నీ లయాత్మకంగా ఉండాలి 

*నమూనా మత్లా:* 

*రాధికను మాధవుడు మరువడం సాధ్యమా* 

*ప్రేయసికి  వీడ్కోలు పలకడం సాధ్యమా*

*నమూనా శేర్:*  

*వడిలేని జాములను కదపలేకున్నాను* 

*రాత్రులను కనులతో మోయడం సాధ్యమా*

మీరు వ్రాసే గజళ్ళలో

*రదీఫ్* :  నేను ఇచ్చిన రదీఫ్ తీసుకోవచ్చు.లేదా...  బాగుంది, కష్టమే, ఇష్టమే, సాధ్యమే, సాధ్యమా, ఎందుకో ... ఇలాంటి రదీఫ్ ఏదైనా తీసుకోవచ్చు. మీరు తీసుకున్న రదీఫ్... మీరు వ్రాసిన భావాలకు, కాఫియాలకు సరిపోవాలనేది గమనించాల్సిన విషయం. 

*కాఫియాలు* :  చివరి అక్షరం *డం* ఉండాలి. దానికి ముందున్న అక్షరం ఏది తీసుకున్నా అచ్చు మాత్రం *అ* ఉండాలి   

ఉదాహరణకి గెలవడం, ఓడడం, కోరడం, ఉండడం, రాయడం, వెళ్ళడం, జారడం, మీరడం, ఇలా ఎన్నో వస్తాయి.  

వీలైనంతలో ఎవరైనా పోస్ట్ చేసినవి తీసుకొని వ్రాయకుండా, భిన్నమైనవి తీసుకొనేందుకు ప్రయత్నించండి. 


ముఖ్యమైన సూచన : మీరు వ్రాసిన శేర్లలో వస్తువైవిధ్యాన్ని చూపేలా శేర్లు ఉండాలి. 

నవరసాలలోని ఏ రసాన్నైనా ఏ శేర్లోనైనా 

తీసుకోవచ్చు. 

చమత్కారయుక్తమైన శేర్లు వ్రాయడానికి ప్రయత్నించండి. 

ప్రతీ శేర్లోనూ గజలియత్ ( రెండు పాదాలకీ చదువరి ఊహించని సమన్వయాన్ని సాధించడమే గజలియత్ అంటే ) ఉండేలా చూసుకోండి నియమాలు ఒకటికి రెండుసార్లు చదివాక దోషరహితంగా మీ గజళ్ళు వ్రాయండి.

మీకు నచ్చిన గజళ్లకు ఎమోజీలా ద్వారా మెచ్చుకోవచ్చు. 

మత్లా, మక్తా, కనీసం 3 శేర్లు ( మొత్తం 10 పాదాలు ) వ్రాయండి.  మత్లా, మక్తా, 5 శేర్లు - మొత్తం 14 పాదాలు కూడా వ్రాయవచ్చు.  

అన్నింటికంటే ముఖమైన సూచన : ఒకటికి రెండుసార్లు నియామాలు చదువుకొని మాత్రమే మీ గజల్ వ్రాయడం మొదలుపెట్టండి. దయచేసి సగంసగం చదివి వ్రాయకండి.

నియమాల ప్రకారం మాత్రమే గజల్ వ్రాయాలి. 



పెళ్ళంటే నూరేళ్ళ పంట

 అంశం:పదాల కవిత

(ఆవేదన, స్వయం కృతం, ప్రాణం, శిక్ష, లిపి, విరామం, కాగితాలు)

శీర్షిక: *పెళ్ళంటే నూరేళ్ళ పంట*

*పెళ్ళంటే నూరేళ్ళ పంట*
*పెళ్ళిళ్ళు స్వర్గంలోనే జరుగు తాయి*
అంటారు పెద్దలు
వివాహం చేసుకునే ముందు ఒకరినొకరు
చూసుకోవాలి మాట్లాడు కోవాలి
జాతకాలకే అధిక ప్రాధాన్యత ఇవ్వకుండా
మనస్థత్వాలు భావాలు ఆలోచనలు
కలిసాకనే పెళ్లి చేసుకోవాలి
అటు ఏడు తరాలు ఇటు ఏడు తరాలు చూడాలి
కీడెంచి మేలెంచాలి  ఇక ఆ తరువాత
కష్టమో నష్టమో నూరేళ్ళు కలిసి జీవించాలి!

పెళ్ళైయ్యాక నెలకే అత్త ఆడిబిడ్డలు మరుదులు
కసురు కుంటున్నారనీ భర్త బాదుతున్నాడనీ
*ఆవేదన* చెందుతే ఎలా?

ముందే మంచి చెడులు చూసు కోకుండా
మోహాన్ని ప్రేమ అనుకుని
అందం శాశ్వతమనుకుని
డబ్బే అన్నిటికీ మూలం అనుకుని
ఇప్పుడు బాధపడటం *స్వయంకృతమే* గా!

మోహం కళ్ళకు బైర్లు కమ్మి నప్పుడు
నా దేవుడు నా *ప్రాణం* అనుకుంటూ
జీవితం సర్వస్వం సమర్పించి
*చేతులు కాలాక ఆకులు పట్టుకుంటే*
ప్రయోజనం ఏమిటి?
*శిక్ష* అనుభవించక తప్పదు!

చివరికి మిగిలేది *లిపి* లేని మౌన రోధనే
చేసిన తప్పులను సరి చేసుకోడానికి
ఆలోచించుకోడానికి *విరామం* సహితం
లభించక పోవచ్చు
ఎందుకంటే *కాగితాలు* పట్టుకుని
కోర్టుల చుట్టూ తిరుగుతూ ఉండాలి కదా!

విద్య విలువ

 అంశం: విద్య విలువ


శీర్శిక: *సంస్కార వంతమైన విద్యై ఉండాలి*

*విద్య లేని వాడు వింత పశువు* అన్నారు
పూర్వం మన పెద్దలు

ఈ తెలుగు నానుడితో విద్య విలువ ఎంతనో
చెప్పకనే చెబుతోంది మన భారతీయ సంస్కృతి
మనిషికి విద్య తోనే విలువ విద్య తోనే గౌరవం
విద్యతోనే గుర్తింపు విద్యతోనే జ్ఞానం సిద్ధిస్తుంది!

విద్య వలన గత చరిత్రలను తెలుసుకోవచ్చు
రేపటి తరాల అభివృద్ధికి అందించ వచ్చు
గొప్ప గొప్ప ఉద్యోగాలు చేయవచ్చు
దొంగిలించ బడనిది డబ్బు సంపాదించ కలిగేది
విద్య ఉంటే ప్రపంచంలో ఎక్కడైనా జీవించవచ్చు!

విద్య వలన వినయం అలవడుతుంది
విద్య సంస్కారాన్ని నేర్పుతుంది
విద్య సంస్కృతి సంప్రదాయాలను రక్షిస్తుంది
దానల్లో కెల్లా విద్య దానం ఎంతో గొప్పనైనది!

విద్య నేడు కొత్త పుంతలు తొక్కుతోంది
*విద్య లేని వాడు వింత పశువు నాడు*
*విద్య ఉన్న వాడు వింత కసువు నేడు*
*అతి తెలివి కొంపకు చేటు* అన్నట్లు
విద్య పెరిగిన కొలది సాంకేతిక విజ్ఞానం
పెరిగిన కొలది మనిషి కసువై పోతున్నాడు
అదే విద్య వలన తెల్ల వార్లు లేచిన దగ్గర్నుంచి
నిద్ర పోయే వరకు ఎవరిని మోసం చేయాలి
ఎలా మోసం చేయాలి ఎక్కడ మోసం చేయాలి
అనే విషయమే ఆలోచిస్తున్నాడు
మొదట నమ్మకాన్ని పెంచుకుంటున్నారు
ఆ తర్వాత అస్త్రశస్త్రాలు ఉపయోగిస్తున్నారు
ఇందులో ఎవరూ తీసి పోలేదు
అతిగా విద్య నేర్చిన వారి ఆయుధాలు
అనుభవం పొందిన వారి ఆయుధాలు
ఎదుటి వారి నమ్మకాలు బలహీనతలు

అతి విద్య వలన డబ్బు బాగా సంపాదించినా
విలువైన ప్రేమలు ఆప్యాయతలు రక్త బంధాలు
పెద్దలను గౌరవించడం మరిచి పోతున్నారు
వాయివరుసలు మరుస్తున్నారు
నీతి నిజాయితీ సత్యం ధర్మాన్ని తుంగలో తొక్కి
మోసం, హింస, యుద్ధాలకు పాల్పడుతున్నారు
*విద్యసంస్కారవంతమైన విద్యై ఉండాలి*
*విద్య తనకు సమాజ హితానికి తోడ్పడాలి*!

సామెతలు అనుభవ పాఠాలు

*సామెతల కవిత*
*1చక్కనమ్మ చిక్కినా అందమే* 
*2బూడిద లో పోసిన పన్నీరు*

శీర్షిక: సామెతలు అనుభవ పాఠాలు 

నిశి రాత్రి ఆకాశంలో పున్నమి చంద్రుడు 
మబ్బులు అడ్డు వచ్చినా అందంగానే కనపడినట్లు 
అందమైన ఆమని ఒత్తుగా బొద్దుగా ఉండి 
అనారోగ్యం కారణంగానో శ్రమ రందులవలనో
వయసు మీద పడుతుండటం వలననో 
సన్న బడినా  *చక్కనమ్మ చిక్కినా అందమే*  ఉంటుంది 

బాహ్యా అందం తెలుపు మేను ముఖ వర్చస్సు 
కన్నులు ముక్కు కురులు శరీర సౌష్టవం
ఆహార్యం అనేవి తాత్కాలికం అశాశ్వతం 

అంతర్య అందం మంచి మనసు దయ కరుణ 
మంచి మాటలు నడవడిక వ్యక్తిత్వం 
శాశ్వతమైనవి విలువైనవి చక్కని గుర్తింపు 
కీర్తి ప్రతిష్టలు తెచ్చి పెడుతవి 


అబ్దుల్ కలామ్ గారు అంటారు ఎప్పుడూ 
*కలలు కనాలి సాకారం చేసుకోవాలి* అని 
కలలు కనడం  ఊహల్లో తేలిపోవడం 
చాలా సులభం కానీ సాకారం చేసుకోవాలంటే 
సంకల్పం పట్టదల నిరంతర సాధన 
శ్రమ సంబంధించిన సమాచారం సేకరించడం 
నిపుణులను కలిసి సలహాలు తీసుకోవడం 
నిర్ణయాలు తీసుకోవడం జరుగాలి 
మధ్యలోనే పనిని ఆపకూడదు 
అప్పుడే అనుకున్న లక్ష్యాన్ని చేరడం 
విజయం సాధించడం సులభమవుతుంది 

లేదంటే  అప్పటి వరకు పడిన శ్రమ అంతా 
*బూడిదలో పోసిన పన్నీరు అవుతుంది*
మధ్యలో నిరుత్సాహంతో పనిని ఆపేసినట్లైతే
ఇప్పటివరకు పడిన శ్రమంతయు నిష్ఫలం 
అవుతుందనేది దీని భావం 
ఒక వేళ ప్రాజెక్టు పనులు నిర్మాణాలు అవుతే 
ఖర్చులు పెరిగి అప్పుల పాలవుతారు 
అనేది దీని అర్థం 

స్వాంతనకు సాధనం కన్నీరే

అంశం ద్విపాదపూరణ

శీర్షిక :స్వాంతనకు సాధనం కన్నీరే

*ఇచ్చిన వాక్యం : కన్నీటి చెలమను ఎంత తోడినా ఎప్పటికీ ఎండిపోదు, ఎందుకంటే*

1) *అనుమానంలు అవమానాలతో శరీరం మనసు కృంగి కృశించి పోతున్నాయి కాబట్టి*

2) *ఆత్మీయ బంధాల వేదనల భావోద్వేగాలను అదుపు చేయలేము కాబట్టి*

3) *కడుపులోని మనసులోని బాధలను తగ్గించుకోడానికి స్వాంతనకు వేరేమార్గం లేదుకాబట్టి*
 

Tuesday, June 24, 2025

ఓడ దాటే దాకా ఓడ మల్లన్న ఓడ దాటాక బోడి మల్లన్న

 *అంశం*- *వాక్య కవిత*
*ఎదురుగా పొగడ్తలు వెనుక అసూయపు మాటలు* 

శీర్షిక: *ఓడ దాటే దాకా ఓడ మల్లన్న* 

శిశువు పుట్టడమే ఆకలితో 
అందుకే జన్మించగానే తే.. తే..అని ఏడుస్తాడు  మనిషి ఆశా జీవి ఆశ అనేది అతని శ్వాస 
వయసు పెరుగుతున్న కొద్దీ స్వార్ధం పెరుగుతుంది! 

ఆశలు కోరికలు అవసరాలు స్వార్ధానికి దారితీస్తే "అవకాశాలు" స్వార్ధాన్ని సఫలీకృతం చేయడంలో  కృతకృత్యమవుతాయి! ఆ "అవకాశాలు" అనేవి సమాజం కావచ్చు  ఎదురుగా ఉన్న తోటి మనుషులు కావచ్చు  సులభంగా లభించే డబ్బు కావచ్చు  ప్రభుత్వ విధానాలు చట్టాలు కావచ్చు!

మనిషి తన స్వార్ధ పూరితమైన కోరికలు పదవులు గెలుపులు పనులు సునాయాసంగా   నెరవేరడానికి ఎదురుగా వారిని పొగుడుతారు  పని పూర్తి కాగానే వెనుకాల తెగుడుతారు! 

అందుకే పుట్టింది ఒక తెలుగు సామెత కాబోలు  *ఓడ దాటే దాకా ఓడ మల్లన్న ఓడ దాటాక* *బోడి మల్లన్న* అని   

ఉదృతంగా ప్రవహిస్తున్న నదిని దాటేముందు  మల్లన్న గొప్ప నిపుణుడు, ఓడను బాగా  తోలుతాడు అని ఎదురుగా మెచ్చుకుని 
నదిని దాటాక, మల్లన్న దేముంది బోడి, నేనే సలహాలు ఇస్తుంటేనే తెడ్డును తిప్పాడు 
అతనికి ఓడ నడుపడమే రాదని వెనుకాల  ఇతరులకు చెబుతూ తులనాడుతాడు! 

అందరూ ఇలాగే ఉంటారా అంటే,  కాదు,అందరు అలానే ఉండరు అనే చెప్పాలి  మానసిక పరిపక్వత చెందని వారు  స్వార్థం అసూయ అహం తలకెక్కిన వారు  పదవుల కోసం రాజకీయ నాయకులు  పరిస్థితుల ప్రభావం చేత కొందరు ఇలా ఉంటారు 

వ్యక్తిత్వం గలవారు ఆధ్యాత్మిక వేత్తలు 
భగవద్గీత సంపూర్ణంగా చదివిన వారికి 
ఎలాంటి స్వార్ధం ఈర్ష్య అసూయలు అహం సంకుచిత బుద్దులు కుల్లు కుతంత్రాలు దరిచేరవు  ఉదా: రామకృష్ణ పరమహంస గౌతమ బుద్ధుడు స్వామి వివేకానంద మరెంతో మంది గలరు!  

ప్రేరణ ఒక గొప్ప అనుభూతి

అంశం: ప్రేరణ పాఠం


శీర్శిక: *ప్రేరణ ఒక గొప్ప అనుభూతి*

ప్రేరణ మనిషికి ఉత్సాహం
ప్రేరణ అతని ఉన్నతికి ప్రోత్సాహం
ప్రేరణ ఎవరికీ కనిపించని దృశ్యం
ప్రేరణ మనసులో మెరిసే కాంతి పుంజం!

పంచేంద్రియాలు ప్రేరణకు మూలం
కనులతో చూసినప్పుడు గానీ
చెవులతో విన్నప్పుడు గానీ
ముక్కుతో వాసన పసిగట్టి నప్పుడు గానీ!

నాలుకతో రుచి చూసి నప్పుడు గానీ
చర్మంతో స్పర్శ తెలుసుకున్నప్పుడు గానీ
మెరుపులా కాంతిలా మనసులో జనిస్తుంది
ప్రేరణ తళుక్కున మేఘాల్లో మెరిసే మెరుపు!

ప్రేరణ మనిషికి ఒక పాఠం
ప్రేరణ ఆలోచనలను రేకెత్తించే అనుభూతి
మనుషులను ముందుకు నడిపించే గురువు
శక్తి సామర్థ్యాలను బలోపేతం చేసే భావన!

ప్రేరణ తల్లిదండ్రుల నుండి గురువుల నుండి
ప్రకృతి నుండి పుస్తకాలు చదువడం వలన
మంచి స్నేహితుల వలన సంఘటనల వలన
జీన్స్ వలన కలుగ వచ్చు!

ప్రేరణ ఎలా కలిగినా ఎప్పుడు కలిగినా
ఎక్కడ కలిగినా అందుకు మూల కారణం
పంచేంద్రియాలే
మెదడుకు సంకేతాలు అందిన తక్షణమే
మెరుపులా ప్రేరణ స్ఫురిస్తుంది
*ప్రేరణ ఒక గొప్ప అనుభూతి*!

 

ఆవు ప్రాణదాత

 శీర్షిక: *ఆవు ప్రాణదాత*


ఆవు ఆరాధ్య దేవత
ఆవు జనులకు గోమాత
పాలు ఇచ్చును గోమాత
ఆవు మనకు ప్రాణదాత!

గోవులను మ్రొక్కిన చాలు
కలుగును ఎంతయో మేలు
తెలుపు నలుపుల్లొ ఆవులు
నిద్రిస్తుండును మాపులు!

పాల నుండి పెరుగును వచ్చును
పెరుగు నుండి వెన్నయు వచ్చును
వెన్న నుండి నెయ్యియు వచ్చును
నెయ్యి అమ్మిన డబ్బు వచ్చును!

గోమాత పేడతో గోముగ పిడకలు
పాలతోని నెయ్యితోని పానకములు
చేసియు పలుపూజలు చేసేరు జనులు
గోమాత ఇచ్చును జనులకు వరాలు!

పిడికెడు తవుడు పెట్టిన చాలు

ఆవునందు సమస్త  ఆరాద్యులుందురు
ఆవును  జనులెల్ల  అమ్మగా  భావించి
నిత్యము కొలుతురు నిలన  చూడు
గోమాత పేడతో  గోముగా పిడకలు
పాలతో  నెయ్యియు  పాన కంబు
చేసియు పూజలు చేసెదరుజనులు
ఆవు నరులకు దేవత   అన్న ఎద్దు
గోవుల విశిష్టత  
గోవును సేవించి  గోపాలుడైనాడు
గోమాత  నిచ్చును  గోము పాలు
భారతీయులు నిల  పిలిచెదరుగ  
గోవులు  పవిత్రత నెల్లరు గొప్ప ననిరి
గోవు భారతీయులయొక్క  గోపురంబు
ఆవు ఆరాధ్య దేవత అవని యందు
పాలు యిచ్చును మూత్రము పాల వోలె
సేవనంబు చేసేరులే    శీతలమున   

ఆవు ఆరాధ్య దేవత/ గేయం

అంశం: ఆవు చిత్రం గేయాలు


శీర్షిక: *ఆవు ఆరాధ్య దేవత*


ఆవు ఆరాధ్య దేవత
ఆవు జనులకు గోమాత
పాలు ఇచ్చును గోమాత
ఆవు మనకు ప్రాణదాత!

గోవులను మ్రొక్కిన చాలు
కలుగును ఎంతయో మేలు
తెలుపు నలుపుల్లొ ఆవులు
నిద్రిస్తుండును మాపులు!

పాల నుండి పెరుగును వచ్చును
పెరుగు నుండి వెన్నయు వచ్చును
వెన్న నుండి నెయ్యియు వచ్చును
నెయ్యి అమ్మిన డబ్బు వచ్చును!

గోమాత పేడతో గోముగ పిడకలు
పాలతోని నెయ్యితోని పానకములు
చేసియు పలుపూజలు చేసేరు జనులు
గోమాత ఇచ్చును జనులకు వరాలు!

ప్రాణ దాతలు డాక్టర్లు

 శీర్షిక: ప్రాణ దాతలు డాక్టర్లు 


వైద్యులు దేవుళ్ళతో సమానం
దేవుళ్ళు శిశువుకు జన్మను ప్రసాదిస్తే
పునర్జన్మను ఇచ్చే వారు వైద్యులు
అందుకే వైద్యుడిని అంటారు
*వైద్యో నారాయణ హరి* ఆని

"వైద్యో నారాయణ హరి" అనేది
ఒక ప్రసిద్ధ తెలుగు సామెత
వైద్యుల గొప్ప తనాన్ని గొప్ప నిస్వార్థ సేవలను గుర్తు చేస్తుంది...
వైద్యులు రోగులకు వైద్యం చేసి ప్రాణాలను కాపాడుతారు...
కంటికి రెప్పలా వెన్నంటి ఉంటూ నిత్యం సేవలందిస్తారు...
అందుకే వైద్యుడిని దేవుడితో పోల్చుతారు..

ఈ సామెత యొక్క వెనుక ఉన్న భావన...
వైద్యులు తమ వృత్తిలో దేవుడితో సమానంగా
సేవ చేస్తున్నారని...
దేవుడు ఒక్క క్షణంలో ప్రాణాన్నిస్తే  వైద్యులు నూరేళ్ళు ప్రాణ దాతలు...
అందుకే  వైద్యుడిని, విష్ణువు మరో పేరైన *నారాయణుని* వలె కీర్తిస్తారు...

దేవుడిని డాక్టర్లతో సహా కొందరు ప్రజలు
నమ్ముతారు మరికొందరు నమ్మరు...
కానీ వైద్యుడిని నమ్మని ప్రజలు ఈ జగత్తులో లేరు..
డాక్టరు రోగులకు ప్రత్యక్షంగా కనిపిస్తాడు , దేవుడు కనబడడు...
అందుకే వైద్యుడిని దేవుడి కంటే మిన్నగా భావిస్తారు..

బ్రహ్మ మనిషి  కర్మలను ఆయుష్షును
ముందే తలమీద వ్రాయవచ్చు గాక
కానీ మనిషి కర్మల వలన కలిగే రోగాలను
జబ్బులను పసిగట్టి బాగు చేసి
ఆయుష్షు పెంచే *ప్రాణదాతలు డాక్టర్లు*

వైద్యుడు ప్రత్యక్ష దైవం దేవుడు పరోక్ష దైవం
వైద్యులు  సైనికులు  సైనికులు యుద్ధ వీరులు
సైనికులకు  బార్డర్ లో నిద్రాహారాలుండవు
వైద్యులకు దేశంలోపల నిద్రాహారాలుండవు
సైనికుల అస్త్రశస్త్రాలు బాంబులు డ్రోన్లైతే
వైద్యుల అస్త్రశస్త్రాలు మందులు ఆపరేషన్లు
సైనికులు యావత్ భారత దేశ రక్షకులైతే
వైద్యులు మనుష్యుల ప్రాణ రక్షకులు!

వైద్యులు కనిపించే దైవాలు దేవుళ్ళు కనిపించని దైవాలు!
అందుకే అంటారు *వైద్యో నారాయణ హరి* అని
అందుకే దేవుడిని పూజిస్తారు వైద్యుడిని గౌరవిస్తారు!

Monday, June 23, 2025

కలల కాలం

*నేటి అంశం*-* *పదాల కవిత*
*మబ్బుల్లో చందమామ* *వెన్నెల్లో గోదారమ్మ*
*మధుర స్వప్నం* *కలల కాలం*

శీర్షిక: *కలల కాలం*

అది గ్రీష్మ ఋతువు జ్యేష్ట మాసము శుక్ల పక్షం 
నిండు పున్నమి రోజున నీలి ఆకాశంలో 
చల్లని * మబ్బుల్లో చందమామ* పయనిస్తోంది 
ప్రకృతి నంతయు పరవసించి పోతుంది !

*వెన్నెల్లో గోదారమ్మ* వంపులు తిరుగుతూ 
వయ్యారాలు ఒలకబోస్తూ రైతుల సాగు నీటిని 
జనుల దాహార్తిని తీర్చుకుంటూ నిర్మలంగా
నిశ్చలంగా  ప్రవహిస్తుంది నిండు గర్భిణిలా!

పిండి వెన్నెలలో ఆకాశంలో చందమామ 
చల్లని చూపులకు కొలనులో సిగ్గుతో కలువ భామ 
ఎరుపెక్కిన పూబుగ్గలపై మెరుస్తున్న తేమ 
అరవిరిసిన మోముతో  *మధుర స్వప్నం* లో భామ!

ఝరులు తరువులు అందాల కొలనులు 
ప్రకృతి వనరులు చెరువులు పచ్చని పైరులు 
మేఘామృత వర్షాలు వాగులు వంకలు 
జలపాతాలతో *కలల కాలం* సాగిపోతుంది!

అమ్మంటే ప్రాణం/చిత్ర కవిత

అంశం: చిత్ర కవిత ( వర్షంలో బైకుపైన కూర్చున్న బాలుడు)

శీర్శిక: *అమ్మంటే ప్రాణం*

ఆహా!
చిత్రంగా ఉంది రంగురంగుల ప్రపంచం
విద్యుత్తు ద్విచక్ర వాహనం ఎంతో విచిత్రం
అందచందాల వర్షపు కోటు పిల్లాడికి ఛత్రం
ఇంటికి త్వరగా వెళ్ళాలని విద్యార్ధి ఆత్రం!

అయ్యో!
రోడ్డు పక్కనే వాహనమునకు స్టాండ్ వేసి
భద్రంగ కొడుకును కూర్చోబెట్టి కన్నతల్లి
కూరగాయలు కొనను మార్కెట్ కు వెళ్ళగ
వర్షం పడసాగే జోరుగా ఆగకుండ అప్పుడేను!

నిజానికి!
*అమ్మంటే ప్రాణం* అమ్మంటే దైవం అందుకే
తల్లి సీటు తడుచునేమోనని తనయుడు 
అమ్మ కూర్చునే  బైకు సీటును అప్పటికప్పుడే
తాను వేసుకున్న చొక్కాతో తుడిచి
దానిపైన రేయిన్ కోటు కప్పి
కదలకుండా మెదలకుండా బైక్ పైననే
కూర్చునే  *కంగారు* వోలే!

బలే బలే!
తాను తడువకుండా ఉంటే చాలని కాకుండా
ప్రాణమైన అమ్మ బైకు సీటు తడువ వద్దని
జాగ్రత్తగా కాపాడుచుండే  వణుకుతూ
తల్లి వచ్చు వరకు అలాగే వాహనం పైన!

అద్భుతం!
చిన్ననాడే పిల్లలకు అలవడిన మంచిగుణాలు
ప్రేమ దయ కరుణ అనురాగం మానవత్వపు సుమధుర సుగుణాలు
పెద్ద పెరిగాక వారిపై కురియును కీర్తి ప్రతిష్టల
సుగంధ పరిమళాలు

ఇతరులు చెబుతుంటే వినే అనుభవపాఠాల కన్న
స్వయముగా నేర్చిన అనుభవాలే ఎంతో మిన్న! 

సౌభాగ్యం స్త్రీలకు గొప్ప వరం

 అంశం: పదాల పదనిసలు

శీర్షిక: *సౌభాగ్యం స్త్రీలకు గొప్ప వరం*


*ఆరోగ్యం* ముందు కోట్ల సంపదలు తృణప్రాయం ...
*సౌభాగ్యం* స్త్రీలకు వరం, వీరికి సమాజంలో చక్కని విలువ గౌరవం లభిస్తుంది ...
*అనారోగ్యం* ఆయుష్షును క్షీణింప జేస్తుంది, బిపి షుగర్లు రాకుండా జాగ్రత్తపడాలి...
*దౌర్భాగ్యం* అనేది ఎవరి కర్మలను బట్టి వారు అనుభవించాల్సి ఉంటుంది, తప్పదు...
*నా భాగ్యం* నా సంపదపై అధికారం నేను జీవించి ఉన్నంతవరకే ఉంటుంది...
*వైరాగ్యం* నిరాశ నిస్పృహ లనేవి మనిషి మానసిక స్థితిని బట్టి ఏర్పడుతాయి...
*మృగ్యం* మన విలువలు కీర్తి ప్రతిష్టలు, ఒక వేళ ఏ పనీ చేయకుండా తినీ కూర్చుంటే..
*వ్యంగ్యం* గా విమర్శనాత్మకంగా, హేళనగా మాట్లడటం వలన గౌరవం పోతుంది...
*యోగ్యం* అనిపించే సమాజ హితం అనిపించే పనులను చేయడం వలన నలుగురికి మేలు కలుగుతుంది...
*మహభోగ్యం* గాకుండా ఉంటుందా విలువైన భూములు నేతలకు, ప్రజలు ఉచితాలకు బానిసలైతే..

 

బృందావనం

శీర్షిక: *బృందావనం*


ఆహా! ఏమీ ఆ పచ్చని బృందావనం
అందచందాల నందన వనం
కృష్ణుడు గోపికలతో సేద తీరిన
మైసూర్ బృందావనం ఇదియే కాబోలు!

కృష్ణుడి పాదాలు నొప్పి కలుగకుండా
సుందరంగా తీర్చి దిద్దిన పచ్చిక బయళ్ళు
తలపైనా భానుడి కిరణాలు సోకకుండా
పచ్చని పందిర్లు అక్కడక్కడా లతల ముంగురులు!

కావేరీ నది ఒడ్డున నిర్మించిన
క్రిష్ణ రాజ సాగర్ డామ్ ఆవలివైపులా
ఉన్నట్లుగా కనువిందు చేస్తున్నవి పచ్చని తోరణాలు!

స్వేచ్చగా ఎగిరే శ్వేత పావురాలు పూల మొక్కలు
పచ్చని చెట్ల లతలతో అల్లుకు పోయిన పందిళ్ళు
సాయంకాలం వేళ గోపికలతో కృష్ణుడు
సేద తీర  తీర్చిదిద్దిన సుతి మెత్తని ఆసనాలు
తీయని గానాన్ని ఆస్వాదించ సౌండ్ బాక్సులు!

మనుషులకు ప్రశాంతతను యిచ్చే
మనసులకు ఉల్లాసాన్ని ఉత్సాహాన్నిచ్చే
పచ్చని తరువులు పచ్చని లతల పందిళ్ళు
శ్వేత పావురాలు కనువిందు దృశ్యాలు
సృష్టి ఎంత విచిత్రం ప్రకృతి ఎంత మధురం!
 

Sunday, June 22, 2025

మానవత్వం వెలకట్టలేని సంపద

అంశం: చిత్ర కవిత 

శీర్షిక: *మానవత్వం వెలకట్టలేని సంపద*

సృష్టికి ప్రతి రూపం అమ్మ  అమ్మంటే ఆత్మ నాన్నంటే పరమాత్మ...
సంతానం కొరకు కనబడిన దేవుడిని మొక్కుతూ వైద్యశాలలు తిరిగిన...
జీవన ప్రదాతలు నిస్వార్థ పరులు త్యాగధనులు నిరంతర శ్రమజీవులు...
కన్నబిడ్డలను కంటికి రెప్పలా కాపాడుకునే అంగరక్షకులు...!

నిత్యం శ్రమిస్తూ కష్టపడుతూ తాము తిన్నా తినకున్నా..
డొక్క మాడ్చుకునైనా పిల్లల కడుపు నింపే
త్యాగ మూర్తులు...
సత్ప్రవర్తన నేర్పే సన్మార్గం చూపే మార్గ దర్శకులు..
గొప్ప ప్రయోజకులను చేయాలనే తపన గల ఆదర్శ మూర్తులు...!

వృద్ధాప్యంలో పోషిస్తారో లేదోనన్న ఆలోచనే లేకుండా పిల్లలు ఎక్కడున్నా...
సుఖంగా సంతోషంగా జీవించాలని కోరుకునేవారు అమ్మా నాన్నలు..
నైతిక విలువలు కోల్పోతున్న నేటి కలియుగంలో...
వృద్దాశ్రమాలలో వేస్తున్నా  వీది బిక్షకులుగా దింపుతున్నా...!

మీ సుఖం కోసం మమ్ములను కన్నారనీ...
మీ చాకిరికి డబ్బు ఎంతో చెప్పండి ఇచ్చేస్తామని అంటున్న ...
మాటలు గుండెల్లో గుణపాల్లా దింపుతున్న తరుణంలో...
అలిసి సొలసిపోయి కునుకు తీస్తున్న కన్నతల్లి మర్కటాన్ని...!

పిల్ల కోతి పేళ్ళు చూస్తూ జోకొడుతూ రక్షకుడిగా ఉన్న దృశ్యాన్ని...
చూసి ఆశ్చర్యమేసి మనసు చలించి పోయింది ఆనంద భాష్పాలు రాలాయి...
కనీసం వానరాలలో ఉన్న ప్రేమ దయ కరుణ మానవత్వమూ...
ఈ మనుష్యులలో లేకుండె కదానని గుండె తరుక్కు పోయింది...!

సమాజాన్ని ప్రశ్నిస్తుంది ఆలోచింప చేస్తుంది గొప్ప ఆదర్శంగా నిలిచింది....
ఏమి ఆస్తులు కూడబెట్టాయి వానరాలు తమ పిల్లల కోసం?
ఎన్ని కోట్ల ఆస్తులు పంచి ఇచ్చాయి మర్కటాలు తమ పిల్లల కొరకు?
కాటికి పోయే టప్పుడు ఏమి పట్టుకుని పోతారు ...
బొడ్డు పేగు తెంపుకుని పుట్టిన మానవత్వం లేని కన్నబిడ్డలు...
*ప్రేమ దయ కరుణ మానవత్వమే వెలకట్టలేని సంపదలు*...!
 

ప్రతి పందెంలో నిచ్చెన వస్తే

అంశం:ప్రతి పందెంలో నిచ్చెన వస్తే

శీర్షిక: శ్రమలో సాంద్రత ఉండాలి

జీవితంలో నైనా పందెంలో నైనా వ్యాపారంలో ఒక్కో మెట్టు ఎక్కాలి...

అప్పుడే విజయం సిద్ధిస్తుంది దానికో విలువ గుర్తింపు ఉంటుంది...

ఏక బిగిన ఒకే సారి కోటేశ్వరుడయిపోతే పేకమేడలా 

కూలడం తధ్యం...

మోసాలు అక్రమాలతో సంపాదించిన ఆస్తులు సంపదలు ఎంతో కాలం నిలువవు...

ఎప్పుడూ నిదానం ప్రధానంగా ఉండాలి ఎదుగుతూ వెళ్ళాలి...

సాధ్యమైనదే ఎంచుకున్నప్పుడు శ్రమలో సాంద్రత ఉన్నప్పుడు విజయం తప్పక వరిస్తుంది....

అలాంటి విజయం లోనే ఆత్మ సంతృప్తి ఉంటుంది...

నిచ్చెనలతో రెకమండేషన్లతో మారక ద్రవ్యాలు వాడి పోటీలో గెలిస్తే....

అది విజయం అనబడదు ఆ గుర్తింపు ఎంతో కాలం నిలువదు....

ఈ కారణంగానే ఓడలు బండ్లు, బండ్లు ఓడలు అవుతాయన్న నానుడి పుట్టింది...

గెలుపు సాధించాలంటే నిచ్చెనలు కాదు చక్కని ప్లానులు వేయాలి...

విషయంపై అవగాహన పెంచుకోవాలి అందరితో అనుకూలంగా ఉండాలి...

చక్కని నిర్ణయాలు తీసుకోవాలి నిరంతరం సాధన చేయాలి...

పనిపై దృష్టి కేంద్రీకరించాలి అప్పుడే విజయం అనుకూలిస్తుంది...

శ్రమకు తగ్గ ఫలితం దక్కుతుంది అది శాశ్వతంగా నిలుస్తుంది...

Saturday, June 21, 2025

యోగను విద్యలో భాగం చేయాలోయ్

అంశం: యోగా గేయాలు


శీర్షిక: యోగను విద్యలో భాగం చేయాలోయ్

పల్లవి:
నిత్యం యోగం చేయాలోయ్
నిగనిగ లాడాలోయ్
యోగాన్ని మించిన ఔషధం
మరొకటి లేదోయ్                   "నిత్యం"

చరణం:01
యోగం భారతీయుల సంపదోయ్
యోగం భారతీయ సంస్కృతోయ్
యోగం భారతీయ సాంప్రదాయమోయ్
యోగం భారతీయుల వారసత్వమోయ్  "నిత్యం"

చరణం:02
యోగాసనం ఆరోగ్యమిచ్చునోయ్
యోగాసనం జ్ఞానం పెంచునోయ్
యోగాసనం ఆయుష్షు పెంచునోయ్
యోగాసనం యశస్సు పెంచునోయ్    "నిత్యం"

చరణం:03
యోగా మనస్సు శుద్దిచేయునోయ్
యోగా దార్శనికత పెంచునోయ్
యోగా ప్రశాంతత నిచ్చు నోయ్
యోగా మోక్షం కలిగించునోయ్    "నిత్యం"

చరణం:04
యోగ చతుష్షష్టి కళలలో ఒకటోయ్
యోగను విద్యలో భాగం చేయాలోయ్
యోగకు మార్కులు వేయాలోయ్
యోగను రేపటి తరాలకు అందించాలోయ్ "నిత్యం"
 

ఆశ మనిషికి శ్వాస


అంశం:ఆశ? ఆశయం?

శీర్శిక: *ఆశ మనిషికి శ్వాస*

*ఆశ మనిషికి శ్వాస*
*ఆశ మనిషికి ద్యాస*
*ఆశయం మనిషి లక్ష్యం*
*ఆశయం మనిషి ఎదుగుదలకు నిదర్శనం*

సృష్టిలో ప్రతి జీవికి ఉంటుంది ఆశ
ఆశ ఉంటేనే మనిషి వేస్తాడు ముందడుగు
మనిషి జీవించి ఉన్నంత కాలం ఆశ ఉంటుంది
గాలి పటం ఎగరడానికి వాయువు  లాగా
మనిషి జీవించడానికి కావాలి ఆశ!

ఆశ కోరికల మీదనే మానవుల మనుగడ
ఆశ కోరికలు ఉంటేనే మనిషి అభివృద్ధి
మనిషి ఉన్నతికి దోహదపడేది ఆశ కోరిక
బాగా మార్కులు రావలనేది ఒక ఆశ
అయోధ్య చూడాలనేది ఒక ఆకాంక్ష !

*అత్యాశ కొంపకు చేటు*  అన్నారు పెద్దలు
ఆశ ఉండాలి కానీ అది అత్యాశ కాకూడదు
*ఆశ ఈర్ష్య* కు దారి తీయకుండా ఉండాలి
అత్యాశ అనర్ధాలకు దారి తీస్తుంది
అత్యాశ పతనం అంచులకు చేరుస్తుంది!

హృదయానికి మనసు ఉన్నట్లే
ఆశకు ఆశయానికి విడదీయరాని
అవినాభావ సంబంధం ఉంటుంది
ఆశ అనేది ఏదో ఒకటి కావాలనుకోవడం
ఆశయం అనేది అది సాధించాలనుకోవడం!

ఏదైనా సాధించాలంటే ఒక ఆశయం ఉండాలి
ఉద్యోగం పురుష లక్షణం అన్నారు పెద్దలు
దానిని సాధించాలనే  ఆశయం లక్ష్యం
తపన పట్టుదల సంకల్పం ఉండాలి
అప్పుడే విజయం సాధించడం సులభం!

ఆశ కోరిక లేకుండా ఆశయం ఏర్పడదు
దానికి తగ్గట్టుగా సాధన కృషి లేకుంటే
మనిషి ఏమీ ప్రగతి సాధించలేడు
ఆశ ఆశయం అనే అడుగులు లేకుంటే
మనిషిలో అభివృద్ధి అనేది శూన్యం!
 

Friday, June 20, 2025

వీది వర్తకులు

*నేటి అంశం -చిత్ర కవిత*


శీర్షిక: *వీది వర్తకులు*

*కూటి కోసం కోటి విద్యలు* అన్నట్లు
"పొట్ట కూటి కోసం పుట్టెడు మార్గాలు"

ఉన్న చోట
బ్రతుకు దెరువు లేక
తిండి లేనిదే బ్రతక లేక
రెక్కాడితే గానీ డొక్కాడని బ్రతుకులు
అమ్మా నాన్నల కడుపు నింప
భార్యా బిడ్డల ఆర్తి దీర్చ
సద్దీమూట ‌సర్ధుకుని
పొట్ట చేత పట్టుకుని
ప్రక్క గ్రామాల నుండో
ప్రక్క జిల్లాల నుండో
పొరుగు రాష్ట్రాల నుండో!

నెత్తిపై మూటలు
కాళ్ళ క్రింద మంటలు
భార్యా పిల్లలతో తంటాలు
బస్సులు రైళ్లు దాటి
మండు టెండలలో
ఎండిన కడుపులతో
బ్రతుకు దెరువున్న చోటికి
జీవనోపాధి కొరకు
వెతుకు తుంటారు!

గ్రామ శివార్లలో
పట్టణ రహదార్లలో
గుడారాలు కట్టుకుని
డేరాలు వేసుకుని
జీవనం సాగిస్తారు
అదే వారి నివాసం
అదే వారి ప్యాలేస్!

రంగురంగుల బుగ్గలు
బూరుమిఠాయీలు
పింగాణీ వస్తువులు
గాజు వస్తువులు
అద్దాలు శిక పిన్నులు
ప్లాస్టిక్ వస్తువులు
పిల్లల ఆట వస్తువులు
అమ్మడంలో అలసట ఎరుగరు!

ఎండనక వాననక
చలి అనక పడిశం అనక
రేయనక పగలనక
చిన్న పెద్దా తేడాలనక
స్త్రీలనక పురుషులనక
పిల్లలనక ముదుసలినక
సమైక్యంగా అందరూ శ్రమిస్తారు
కష్టాన్ని నమ్ముకుని!

ఏ పగలో ఏ సాయంత్రంమో
మామూళ్ళకు వచ్చి చెదరగొట్టే
పోలీసులను చూసి
క్షణ క్షణం భయంభయంగా
కక్కలేక మ్రింగలేక అన్నట్లు
కాలం గడుపుతారు!

కష్టాలు వచ్చినా
నష్టాలు వచ్చినా భరిస్తూ
వచ్చిన దాంతోనే తృప్తి పడుతూ
ఒక చోట నుండి మరోచోటికి
పలస జీవులు
డేరాలను విప్పుకుంటూ
దేహాలపై కప్పుకుంటూ
పంచభూతాలను నమ్ముకుని
జీవన ప్రయాణం సాగిస్తారు!

*కలిసి ఉంటే కలదు సుఖమనీ*
*బ్రతకడానికి ఈ ప్రపంచం ఎంతో విశాలమనీ*
*మనసుంటే జీవన మార్గముంటుందనీ*
*శ్రమ మన ఆయుధమైతే విజయం*
*బానిస అవుతుందనీ*
*ఆత్మాభిమానంతో బ్రతకడంలో తృప్తి లభిస్తుదని*
సమాజానికి గొప్ప సందేశాన్నిస్తూ
బ్రతుకు బండి సాగిస్తారు *వీది వర్తకులు*!
 

సహజ రంగుల చెక్క బొమ్మలు

అంశం: చెక్క బొమ్మలు


శీర్షిక: సహజ రంగుల చెక్క బొమ్మలు

పిల్లల్లారా పిడుగుల్లారా
బొమ్మలు పిల్లలు బొమ్మలు
సహజ రంగుల బొమ్మలు
అందమైన చెక్క బొమ్మలు!

చిన్న చిన్న పిట్టల బొమ్మలు
రామ చిలుకల బొమ్మలు
చక్రాల బండ్ల బొమ్మలు
పాలకొడిశు కట్టె బొమ్మలు !

దొంతుల బొమ్మలు
అమ్మానాన్న బొమ్మలు
సీతా రాముల బొమ్మలు
దేవతల దేవుళ్ళ బొమ్మలు!

నిర్మల్ బొమ్మలు
నిగనిగ లాడు బొమ్మలు
సంక్రాంతి దీపావళి పండుగల్లో
కొలువు దీరు బొమ్మలు
కొండపల్లి బొమ్మలు!

పిల్లలకు పెద్దలకు
ఆనందాన్నిచ్చు బొమ్మలు
కళాకారులకు
ఉపాధి కల్పించు చెక్క బొమ్మలు!

సాంప్రదాయ బొమ్మలు
సంస్కృతి కాపాడు బొమ్మలు
రేపటి తరాలకు బొమ్మలు
వరాల నిచ్చు చెక్క బొమ్మలు!

చెక్క బొమ్మలను కొనాలి
బేరసారాలు ఆడ కుండాలి
బొమ్మలను ప్రోత్సహించాలి
కళలను బ్రతికించుకోవాలి!
 

Thursday, June 19, 2025

అకటా! ఏమిటీ వింత?

*నేటి అంశం*అంశపు కవిత*

*ప్రేమ ఎంత మధురం*వికటిస్తె నరకం*

శీర్షిక: *అకటా! ఏమిటీ వింత?

నీవే నా ప్రాణం నీవే నా సర్వస్వం
నీ వెంటా నేనుంటా నీ వెంటే దాగుంటా
నిజముగ చెబుతున్నా
నిన్ను విడిచి నేను ఉండలేను
నిజమైనది నా ప్రేమ నిత్తె మల్లె హేమ
పంచభూతాల సాక్షిగా చెబుతున్నా
అరుంధతీ దేవి సాక్షిగా చెబుతున్నా
నాపైన నీపైన ఒట్టేసి చెబుతున్నా
అమ్మా నాన్న అడ్డు వచ్చినా
మేన మామ దుడ్డు పట్టినా
సూర్యచంద్రులు ఉన్నంత కాలం
మనువాడకున్నను మనమే ఆలుమొగలం
మంగళ సూత్రం ఉన్నా లేకున్నా
భాజాభజంత్రీలు ఉన్నా లేకున్నా
వేద మంత్రాలు పూలమాలలు లేకున్నా
మనమే భార్యాభర్తలం అంటూ
ప్రేమ లొలకబోస్తూ హొయలు కుమ్మరిస్తుంటే
*ప్రేమ ఎంత మధురం* అనుకుంటినీ

చనువుగా తిరిగుతూ చంకలిరికించుకుని
క్రెడిట్ కార్డుల డెబిట్ కార్డుల
ఆధార్ కార్డుల పాన్ కార్డుల నెన్నియో సేకరించి
ఆస్తులు వ్రాయించుకుని నామినీగా పెట్టించుకుని
తల్లిగాక ముందే ప్రేమ వికటించే
తనను మోసం చేసానని
కోటి రూపాయల కొరకు కోర్టులో దావా వేసే
అకటా! ఏమిటీ వింత?
*ప్రేమ వికటించి నరకం చూస్తింటినీ*!

 

వినుడు రామ చరిత విజ్ఞులార

అంశం: అయోధ్య బాల రాముడు

శీర్షిక: అయోధ్య రాముని ప్రాణ ప్రతిష్ట
(ప్రక్రియ: ఆట వెలది పద్యాలు)

ఆ.వె:1
ధశరత తనయుండు దయగల రాముండు
విద్య లెన్నొ నేర్చె వినయముగను
తల్లిదండ్రులవలె ధర్మము పాటించె
వినుడు రామ చరిత విజ్ఞులార!

ఆ.వె:2
ఎంత వాడు నైన యెంత కీర్తిగడించ
కాంత మాటనేల కాన కుండు
అడవి నంపె తండ్రి నభిరాముడినికను
వినుడు రామ చరిత విజ్ఞులార!

ఆ.వె:3
రామ రామ యంటు రామున్ని వేడ్కొన
సకల ఫలములిచ్చు శాంత రామ
కోరు కోర్కె దీర్చు కోదండ రాముండు
వినుడు రామ చరిత విజ్ఞులార!

ఆ.వె:4
నలుగురి మదిలోన పలుచనైనంకను
ఎంత వేద మెరిగి నేమి ఫలము
రావణుండు చచ్చె రాముడి చేతిలో
వినుడు రామ చరిత విజ్ఞులార!

ఆ.వె: 5
ఎన్నొ బాధ లెరిగి యెంతొ పేరును గాంచి
అయిదు వందలేండ్లలిగె నయోధ్య
మోడి వలన నేడు వీడె రామ చరలన్
వినుడు రామ చరిత విజ్ఞులార!
 

ఆగదు కాలం ఏ నిమిషం

అంశం:కాల చక్రం తిరుగుతూంది


శీర్శిక: ఆగదు కాలం ఏ నిమిషం

సృష్టి రహస్యం అద్భుతం
దానిని ఛేదించడం ఎవరికి సాధ్యం?
మానవులం మనం నిమిత్త మాతృలం
ప్రయత్నించామో అవుతుంది విశ్వం కలకలం!

కాల చక్రం తిరుగుతూంది గడియారంలా
జీవిత చక్రం తిరుగుతూంది ప్రయాణంలా
సాగుతుంది నిత్యం ప్రవహించేసాగరంలా
ఆగదు ఎప్పుడు మానవ జీవనయానంలా!

కాల చక్రం తిరుగుతుంది నిరంతరం
ఎవరు ఆపినా ఆగదు ఏ నిమిషం
కాలం శాశ్వతం ప్రాణం అశాశ్వతం
కాలం విశ్వ కోటికి పంచ ప్రాణం!

అనుభవాలను నేర్పేది కాలం
జ్ఞానాన్ని బోధించేది కాలం
గుణపాఠాలను చెప్పేది కాలం
శిష్టరక్షణ దుష్ట శిక్షణ చేసేది కాలం!

బాధలను తగ్గించేది పెంచేది కాలమే
కష్టాలను తగ్గించేదీ పెంచేది కాలమే
సుఖదుఃఖాలను పెంచేది తగ్గించేది కాలమే
సమస్యలను పరిష్కరించేది కాలమే

పంచభూతాలకు ఆయువుపట్టు కాలం
భూగోళాన్ని మనిషి కాపాడుకుంటేనే
పంచభూతాలు గ్రహాలు వాటి పరిధిలో
క్రమబద్ధంగా పనిచేస్తాయి
కాదుకూడదంటే మనుషులపై ప్రాణులపై
పంచభూతాలు ప్రతాపాన్ని చూపెడుతాయి!

సూర్యుడి కేంద్రంగా వివిధ కక్ష్యలలో
బుదగురుశుక్రశనికుజ భూమి చంద్ర గ్రహాలు
రాహువు కేతువు ఛాయా గ్రహాలు!

భూమి తనచుట్టూ తాను తిరుగుతూ
సూర్యుడి చుట్టూ తిరుగుగ
చంద్రుడు భూమికి ఉపగ్రహం
భూమి చుట్టూ తిరుగునే!

భూమి తనచుట్టూ తాను తిరుగిన
ఒక రోజు అనీ
భూమి సూర్యుని చుట్టూ తిరుగిన
ఒక సంవత్సర కాలంగా లెక్కించెదరు!

భూమి తనచుట్టూ తాను తిరగడాన్ని
భూబ్రమణమనీ సూర్యుడి చుట్టూ
తిరుగడాన్ని భూపరిబ్రమణమనీ అనెదరు!

భూమి తనచుట్టూ తాను తిరుగుతున్నవేళ
చంద్రుడు భూమికి సూర్యుడికి
అడ్డుగా వచ్చిన కాలం రాత్రి అనీ
అడ్డుగా రాని కాలం పగలు అనీ!

ఎంతో విలువైనది సమయం
కాకు ఎప్పుడూ అయోమయం
తెలివిగ ఉపయోగిస్తే విజయం
లేదంటే వెంటాడు అపజయం!

కాలాన్ని లెక్కించారు బ్రహ్మ కాలంలో
కల్పం, మానవ సంవత్సరాలు
మన్వంతరాలు చతుర్యుగాలు
బ్రహ్మ దేవుడికి ఒక రోజు అంటే
432 కోట్ల మానవ సంవత్సరాలు

కాలాన్ని లెక్కిస్తారు  యుగాలలో
కృత త్రేతా ద్వాపర కలియుగాలనీ
కాలాన్ని లెక్కిస్తారు  కాలాలలో
వర్షాకాలం చలికాలం ఎండాకాలమనీ
కాలాన్ని లెక్కిస్తారు ఋతువులలో
వసంత గ్రీష్మ వర్షషరధ్ హేమంత శిశిర
ఋతువులనీ!

దశాబ్ధం శతాబ్దం మిలీనియం అనియు
ప్రభవ నుండి అక్షయ అరువది వత్సరాలు
సంవత్సరాలు నెలలు పక్షాలనీ
రోజులు గంటలు నిమిషాలు సెకనులు
ఘడియలనీ లెక్కిస్తారు!

కంద పద్యం

కందం:

తల్లియె గదనొక తరువౌ
మల్లియు పుట్టదు జగమున ననుకువ నున్నన్
చల్లని మనసుతో నిండిన
తల్లియె పెంచును మనలను తడబడకుండన్!

తెలుగు గజల్


అంశం: తెలుగు గజల్
4+4+4+4+4+4

మదిలో మెదిలే ఆశల ఊహల రూపం నీవే 
కలలో నిత్యం వచ్చే దృశ్యపు మధురం నీవే 

సుందర వదనపు వెచ్చని మెరుపుల బాణం నీవే 
సంధ్య వేళన వీణను మీటే కవనం నీవే

చిరుగాలి చల్లగ తనువుకు తగిలే  తరుణం నీవే 
జోరుగ ఝరిలా చెవులను తాకే శబ్ధం నీవే 

కన్నుల  బొమ్మల తిప్పే మన్మధ ధీరుడు నీవే 
గొప్పగ మదిలో మెదిలే సుందర బంధం నీవే

గులాబి పువ్వుల పరిమళ వాసన గంధం నీవే 
నిండుగ ఒదిగిన పరువపు మనసుక అందం నీవే 

అద్దము నందున గగనపు మబ్బుల స్వప్నం నీవే 
మదిలో వలపుల అలుకల భావపు చందం నీవే 

*కృష్ణా!* నీవే మధురం కలలో స్వప్నం నీవే 
బృందా వనంలొ చూసే సుమధుర హృదయం నీవే

 _ మార్గం కృష్ణ మూర్తి 

 

Wednesday, June 18, 2025

సైబర్ క్రైమ్ /నైతిక హాకింగ్

అంశం: సైబర్ క్రైమ్


శీర్షిక: *నైతిక హాకింగ్*

*అతి తెలివి కొంపకు చేటు* అన్నట్లు
మనిషి అతిగా విద్య సాంకేతిక పరిజ్ఞానం
అలవర్చుకుని సులభంగా తేలికగా
డబ్బు సంపాదించడం కొరకూ విలాసాలలో
తేలియాడేందుకు మొగ్గు చూపుతున్నారు
సోషల్ మీడియా అవకాశాలు ఒక కారణమైతే
సాఫ్ట్వేర్ ఉద్యోగాలు ఊడుతుండడం
మరొక కారణం కావచ్చు

నేడు నైతిక హాకింగ్ కోచింగ్ సెంటర్లు
కోకొల్లలుగా విస్తరించి ఉన్నాయి
గూగుల్ సెర్చ్ చేసినా హాకింగ్ విధానం
సులువుగా దొరికే కలియుగం ఇది

*వినాశకాలమే విపరీత బుద్ధి* అని
తెలుసుకోలేక పోతున్నాడు మనిషి
ఎదుటివారు ఎంత దుఃఖిస్తారో
పట్టింపులేదు డబ్బు సంపాదించడమే
గొప్ప అనుకుంటున్నారు మూర్ఖులు
కర్మయోగం ఉందనేది మరిచి పోతున్నారు

రకరకాల ఆప్ ల ద్వారా స్కైప్ ల ద్వారా
వివిధ రకాల సాఫ్ట్వేర్ లింక్ లు
మొబైల్లకు లాప్ టాప్ లకు పంపి
సులభంగా సునాయాసంగా తెలివిగా
క్షణాలలో కోట్లాది రూపాయలను
బ్యాంక్ అకౌంట్ల నుండి కొల్లగొడుతున్నారు

కొన్ని చరవాణి సంఖ్యలను ఎత్తగానే
ఫోన్లు హాక్ అవుతాయి
హాక్ అవగానే చరవాణి లోని డాటా మొత్తం
డౌన్లోడ్ చేసుకుంటారు

సామభేదదాన దండోపాయాల ద్వారా
ఫోన్లు చేసి భయపెట్టి వారితోనే
వారి డబ్బులనే అకౌంట్లకు ట్రాన్స్ఫర్
చేయించుకో గలుగు తున్నాంటే 
ప్రతి ఒక్కరూ ఆలోచించాల్సిన విషయం!

డిజిటల్ మీడియా అభివృద్ధి చెందడం
సాంకేతిక విజ్ఞానం తారా స్తాయికి చేరడం
సంతకాలు లేకుండానే అన్ని రకాల
అకౌంట్లను తెరువగలుగడం మార్చగల్గడం
మూయగల్గడం డబ్బు ట్రాన్స్ఫర్ గల్గడం
డబ్బు తీసుకో గల్గడం వలన
నేడు సైబర్ క్రైమ్ నేరగాళ్లకు సులువైంది

సైబర్ క్రైమ్ నేరస్తులకు కావాల్సినవి పుట్టిన తేదీ
పేరు ఆధార్ సంఖ్య, చరవాణి సంఖ్య
ఇవి ఇప్పుడు సులభంగా తేలికగా
లభ్యమగును నెచటనైనా
చరవాణి హాకింగ్ ద్వారా ఓటిపి
కృత్రిమ మేధస్సు ద్వారా పిన్ సంఖ్య
తెలుసుకో గలుగు తున్నారు
మధ్యం సేవించే వాడు ఎలాగైనా
దొరుకబడుతాడు బార్ షాప్ ఎక్కడో

ఇప్పుడు ప్రజలు చేయాల్సింది ఒక్కటే
ఎలాంటి లింక్ లను క్లిక్ చేయకూడదు
తెలియని చరవాణి సంఖ్యలను ఎత్తవద్దు
ఎవరికి ఓటిపి పిన్ ఆధార్ సంఖ్యలను
బ్యాంక్ వివరాలను ఎవరికి చెప్ప కూడదు
ఏ బ్యాంకు కె.వై.సీ కి గానీ మరి దేనికైననూ
ఫోన్ చేసి వివరాలు అడుగదు
తెలియని స్పామ్ సంఖ్యలను బ్లాక్ చేయాలి

ప్రతిరోజూ కొత్త కొత్త పద్దతులలో
మోసాలకు తెగబడుతున్నారు
చరవాణి సర్వీస్ అందించు వారు
ప్రభుత్వాలు తగిన చర్యలు తీసుకోవాలి
మోసగాళ్ళను కఠినంగా శిక్షించాలి
పౌరులు ఇతర ప్రజలను బాధితులను
ప్రతినిత్యం అలెర్ట్ చేస్తూనే ఉండాలి
*ముక్కున్నంత కాలం పడిశం తప్పదు*

 

సామెతల కవిత

 అంశం: *సామెతల కవిత*


*1*కాచిన చెట్టుకే రాళ్ళ దెబ్బలు*
*2 *అందితే జుట్టు అందకపోతే కాళ్ళు*

శీర్షిక: *పచ్చని కాపురంలో నిప్పులు*

అందమైన కుటుంబం వసుదైక కుటుంబం
నీతి నిజాయితీకి నిలువెత్తు అద్దం
దాన ధర్మాలకు ఇంచు మించు కర్ణుడు వలెనే
పండుగలు వచ్చినా పబ్బాలు వచ్చినా!

ఎవరు వచ్చినా లేదు కాదు అనకుండా
ఇంతో అంతో తృణమో పణమో ప్రేమతో
ఇచ్చి సాగనంపే వారు దయార్ద హృదయుడు
అందుకే పరంధామయ్య అంటే గొప్ప పేరు!

*పచ్చని కాపురాలలో నిప్పులు* పోసే వారు
శకునిలా మందరలా అడుగడుగునా ఉంటారు
*కాచిన చెట్టుకే రాళ్ళ దెబ్బలు* అన్నట్లు
పరంధామయ్య మీద ఏదో నింద మోపడం
పోలీసులు పట్టుకుని పోవడం షరా మామూలే!

విచారణలో తేలిన విషయం ఏమంటే
తనకు దక్కని మంచి పేరు పరంధామయ్యకు
వస్తున్నది తట్టుకోలేక పని మనిషికి
డబ్బు ఎర వేసి పోలీస్ స్టేషన్ లో
చెప్పించాడు కౌన్సిలర్ శంకర్ నారాయణ!

విచారణలో తేలాక నాలుగు చివాట్లు పెట్టి
గట్టిగా మందలించి పంపిస్తే
తప్పైందని ఒప్పుకుని పరంధామయ్య
కాళ్ళు పట్టుకుంటాడు కౌన్సిలర్
అందుకే అంటారు మన పెద్దలు
*అందుతే జుట్టు అందకపోతే కాళ్ళు* అని
పరంధామయ్య క్షమించి పంపించి వేస్తాడు!

వెన్నెల రాత్రులలో

అంశం: పదాల కవిత

(మల్లెల వాన, ఉదయాలు, వెన్నెల రాత్రులు, అక్షరాలు, ఎడబాటు, సప్త వర్ణాలు)

శీర్షిక: *వెన్నెల రాత్రులలో*

రాధా! ఏమీ నీ సిగ్గు శివుని సిగలో చంద్రికలా
జీవ కళ నింపుకున్న పుష్పం,
*ఉదయాలలో* ఎదుగుతున్న తరుణం
తళతళ మెరిసే సుగంధ పరిమళాల
*మల్లెల వాన*!

నా రాధా! తుమ్మెదలు వాలని స్వచ్ఛమైన
గుభాలించు కుసుమం
చిరు గాలి సోకని చిత్ర విచిత్రాల ఇంపైన
సంపెంగ సుమం నీవు
*ఉదయపు* సూర్య రస్మి సోకని ఎరుపెక్కిన
సుగంధాల మకరందాల మందారం!

నా రాధా! నీవు వర్షపు చుక్క తాకని
సుకుమార స్వేత గులాబీల పరిమళం
*వెన్నెల రాత్రులు* నాలో సంతోషాలు నింపుతావు
జగతిలో సరిగమలు పాడుతావు
నీ *అక్షరాలు* మదిలో ఆనందాలు నింపాయి
ఆహ్లాదాలు కురిపించాయి
మధురామృతాలు చిలుకాయి
నా గుండెలో మహాద్భుతాలు సృష్టించాయి!

రాధా! నీ ప్రేమ గలగల పారే జలపాతంలా
స్వచ్ఛమైన గంగా నదిలా
*వెన్నెల రాత్రులలో* ఆకాశంలో చిరుగాలిలో 
తేలిపోయే తెల్ల మబ్బుల్లా
నిండు పున్నమి జాబిలిలా గోచరిస్తున్నాయి!

శశి చూపులతో పరవసించి
విప్పారిని కొలనులోని కలువల్లా
విరిచిన నిండు గర్భిణి మల్లెల సుగంధాల మకరందాల్లా
ఆకాశంలో విరిసిన అద్భత *సప్త వర్ణాల*
ఇంద్రధనుస్సులా వెలిగి పోతున్నావు

మన *ఎడబాటు* జగతికి తీరని లోటే గా!
 

మనో దర్శనం

అంశం:మనోదర్శనం


శీర్శిక: మనస్సులోని భావాల చిత్రం

తన మనస్సును గానీ
ఇతరుల మనస్సులను గానీ చదువడమే
తెలుసు కోవడమే మనో దర్శనం!

పంచేంద్రియాలైన కన్నులు ముక్కు
చెవులు నాలుక చర్మాలైన
ఏదో ఒక దానితో గానీ లేదా అన్నింటితోగానీ
మెదడుకు సందేశాలు అందినప్పుడు
మనస్సులో చిత్రించే విషయం సంఘటన
దాని భావోద్వేగాలు గ్రహించడం మనో దర్శనం!

మనసు మెదడు తేలికగా అర్ధం కావాలంటే
*మొబైల్ మెదడైతే మనస్సు సాఫ్ట్వేర్*
*కరెంట్ తీగ మెదడైతే కరెంట్ మనస్సు*
మెదడు భౌతికం మనసు కనిపించని దృష్యం!

కన్నులతో ఒక యువకుడు ఒక యువతిని
చూసి నపుడు ఆ సంకేతం మెదడుకు చేరి
అతడి మనస్సులో ఆ యువతి అందం
ఆహార్యం ఎత్తు వయసు స్టైలు ఉద్యోగా
పెళ్ళి అయిందా లేదా ఇలాఎన్నో 
ఆలోచనలు ఊహలు అతని మనస్సులో
అనుకూల ప్రతికూల భావాలతో
ఆనందాలు సంతోషాలతో చెక్కర్లు కొడుతాయి
మెమొరీలో ఒక దృశ్యాన్ని చిత్రిస్తాయి
ఆ దృశ్యం ఒక్కోసారి జీవిత కాలం
గుర్తుండి పోతుంది!

ఇలా చదివినవి చూసినవి విన్నవి
వాసన చూసినవి గాయాలు సంఘటనలు
అన్నియు మెదడులో రికార్డు అవుతాయి
ఇష్టమైనవి ఎక్కువ కాలం
ఇష్టం లేనివి తక్కువ కాలం మెమొరీలో
నిక్షిప్తమై తరువాత జ్ఞాపకం వస్తుంటాయి!

అలా చిత్రించినది తాను తెలుసు కోవడమే
మనో దర్శనం లేదా మనస్సును దర్శించడం

మనో దర్శనం అననుది తన మనస్సును
తాను తెలుసుకోవడం కావచ్చు
ఎదుటి వారి మనస్సులోని ఆలోచనలు
తెలుసుకోవడమూ కావచ్చు!

జరుగ బోయే వాటిని ముందే తెలుసుకునే
గొప్ప దివ్య దృష్టి అననుది కొందరికే సాధ్యం
మునులు ఋషులు బ్రహ్మంగారు వంటివారు
దివ్యదృష్టి శ్రేష్ఠులనీ చెప్పవచ్చు!

నేటి *కృత్రిమ మేధస్సు* ద్వారా
ఇతరుల మనస్సులోని ఆలోచనలను
తెలుసుకోవడం చాలా సులభతరమైనది!

*కృత్రిమ మేధస్సు* రెండు వైపులా
పదునైన కత్తి లాంటిది
కత్తితో పండుకోయవచ్చు ప్రాణం తీయవచ్చు!
తనకు సమాజ హితానికి ఉపయోగించడం
అత్యావశ్యకం!
 

ద్విపాద కవిత

అంశం :ద్విపాద కవితా

పూరణ
నిజం నిప్పైతే అబద్దం
ఐస్ క్రీమ్ నచ్చేస్తుంది
ఎందుకంటే
01.
నిజం ఎప్పుడు నిష్టూరంగానే ఉంటుంది
అబద్దమైతే అతికినట్లుంటుంది.

02.
నిజం చెబుతే నమ్మరు
అబద్దం చెబుతేనే నమ్ముతారు

03.
నిజానికి  సాక్షం కావాలి
అబద్దానికి పుకార్లు చాలు
 

Tuesday, June 17, 2025

కుందేలు ఉపాయం (బాలల కథ)

అంశం: బాలల కథల పోటీ

శీర్షిక: కుందేలు ఉపాయం

అనగనగా ఓ కాకి.అది చాలా ఆకతాయి గా ప్రవర్తిస్తుండేది.ఒక సారి ఏనుగు నిదుర పోతుంటే దానితలపై రెట్టలు వేసింది.ఏనుగు లేచి తిరుగుతుంటే సున్నం వేసినట్టు తలంతా తెల్లని మరకలు.

అడవిలో జంతువులు ఒకటేనవ్వు.
ఆ దృశ్యం చూసి కాకి చెట్టుకొమ్మల్లో కూర్చుని కిసుక్కున నవ్వుకొనేది.ఇలా అన్నిటీనీ ఎదోలా ఆట పట్టించేది.దాని బాధ ఆ అడవిలోని మృగరాజుకూ తప్పలేదు.ఎలాగైనా ఈ ఆగడాలు కట్టించాలనుకుంది సింహం..

జంతువులన్నీ ఒక రోజు సమావేశం ఏర్పరచుకున్నాయి. అందులోకి ఆకతాయి కాకిని మినహా , అన్నిటితో సమావేశం ఏర్పాటు చేయడం జరిగింది. అప్పుడు కుందేలుకు ఒక ఆలోచన తట్టింది.

"రాజా! నా దగ్గర ఒక ఉపాయం ఉంది చెప్పమంటారా" అంటుంది కుందేలు, సింహం తోటి. 
"సరే ఏమి పర్వాలేదు , చెప్పు" అని అంటుంది సింహం. 

"ఎలాంటి సమస్యలైనా , కలసి మాట్లాడు కుంటే , ఇట్టే పరిష్కారమవుతాయి అంటారు. అందుకని , కాకికి ప్రీతి కరమైన పక్షి తోనే మాట్లాడించి పరిష్కరించవచ్చు" అని సలహా ఇస్తుంది ,కుందేలు.
సామదానభేద దండోపాయాలు ఎలాగో ఉన్నాయి కదా , "సరే.. అలానే చేద్దాం కానివ్వు" ,  అంటుంది సింహం , ఏనుగు,మిగిలిన జంతువులు కూడా.

ఇప్పుడు కాకికి ఇష్టమైన పక్షి నమ్మకమైన పక్షి , ప్రీతికరమైన పక్షి  ఏదీ...? అని ఆలోచిస్తుండగా , "కోకిల దానికి యిష్టమైన పక్షి" అని కుందేలు చెబుతుంది.

ఈ విషయం "కోకిల" కు చెబుతారు. సరే అని "కోకిల" ఈ సమస్యను తన భుజస్కంధాలపై వేసుకుని , కాకి వద్దకు వెళ్ళి మాట్లాడుతుంది.

"చూడు కాకి , మనమందరం ఒకే జాతి పక్షులం , మూగ జీవులం , అడవి జీవులం.
ఒకరికొకరం సహాకారాలతో బ్రతికే వాళ్ళం. మన జీవిత కాలం కూడా చాలా తక్కువ. మనం పోయేటప్పుడు , అన్నిటినీ ఇక్కడే వదిలి పెట్టి పోతాం. మనకు చివరికి మిగిలేది మనం చేసిన మంచి చెడులు, వ్యక్తిత్వాలే  శాశ్వతంగా నిలిచి పోతాయి. లోకంలో మన గుణాలను బట్టి ఎంతగానో నేటికీ కీర్తించబడుతున్నాం. మన పేర్లను దేశాల రాష్ట్రాల చిహ్నాలుగా పెట్టుకుంటున్నారు.

ఇలా నీవు ఆకతాయిగా ఏనుగులు , సింహాలు ఇతర జంతువులపై రెట్టలు వేయడం సరికాదు , వారు చాలా బాధతో, కోపంతో ఉన్నారు. దీని వలన శతృత్వం కూడా పెరుగుతుంది" , అని వేదాంత ధోరణిలో హిత బోధ చేస్తుంది.

కాకి కూడా కోకిల చెప్పిన  విషయాలనన్నిటిని సావధానంగా విని అర్ధం చేసుకుంటుంది. "నిజమే కదా" అని తన మనసులో అనుకుని, తన తప్పు తెలుసుకుంటుంది. పశ్చాత్తాపం చెందుతుంది. "ఇక నుండి నేను వేటిపైనను ఆకతాయిగా రెట్టలు వేయను" అని మాట యిస్తుంది. తన పొరపాటుకు , క్షమాపణలు చెబుతుంది.

కాకి ఇంత త్వరగా అర్ధం చేసుకున్నందుకు  కోకిల,  కాకికి కృతజ్ఞతలు తెలుపుతుంది.
ఇదే విషయం , కోకిల , కాకిని వెంట తీసుకుని వచ్చి సింహ రాజుకు తెలుపుతుంది. సమస్య సులువుగా పరిష్కారమైనందులకు , అన్నియు చాలా సంతోషిస్తాయి.


*హామీ పత్రం:* ఇది నా స్వీయ రచన దేనికి అనువాదం అనుకరణ కాదు. దీనిని ఏ పత్రికకు, వెబ్ ప్రింట్ మీడియాకు పంప లేదు, ప్రింట్ కాలేదు మరియు పరిశీలనలో లేదు.

నీతి నిజాయితే నిత్యం శోభిస్తుంది

 అంశం: నిజాయితీ


శీర్షిక: నీతి నిజాయతే నిత్యం శోభిస్తుంది

నిజం మాట్లాడటం నిజాయితీ
మోసం చేయకుండా ఉండటం నిజాయితీ
విశ్వాసనీయంగా ఉండటం నిజాయితీ
నైతిక విలువలతో జీవించడం నిజాయితీ!

నిజాయితీ నిప్పులాంటిది
అందుకే జనులు నిజాయితీకి భీతిచెందేరు
నిజాయితీ అవినీతికి శత్రువు
వెల కట్టలేనిది అమూల్యమైనది నిజాయితీ
సత్యం ధర్మంతో కూడినది నిజాయితీ

ఇచ్చిన మాటకు కట్టుబడి ఉండటం
మోసం అవినీతికి పాల్పడక పోవడం
అబద్ధాలు మాట్లాడకుండా ఉండటం
ఆశ్రిత పక్షపాతం చూపక పోవడం
రాజుగా ఉంటూ నిష్పక్షపాతంగా
వ్యవహరించడం నిజాయితీ!

త్రేతాయుగం నిజాయితీ కాలానికి ప్రతీక
కలియుగం అవినీతి కాలానికి ప్రతిబింబం
ద్వాపరయుగం నిజాయితీ అవినీతికి ఆదర్శం!

తండ్రికి ఇచ్చిన మాటకు కట్టుబడి
అడవులకేగిన శ్రీరాముడు
విశ్వామిత్రుడికి ఇచ్చిన మాటకు కట్టుబడి
సర్వ సంపదలను కోల్పోయి భార్యాపిల్లల
అమ్మి వేసి కాటి కాపరి అయిన
సత్య హరిశ్చంద్రుడు

దాన ధర్మాలు చేస్తూ ధర్మ పాలన చేస్తూ
జూదంలో సర్వస్వాన్ని కోల్పోయి
నిజాయితీగా అడవులకేగిన నలమహారాజు

దేశాన్ని అవినీతి రహితంగా తీర్చిదిద్దిన
జయప్రకాష్ నారాయణ్
దేశ ప్రధానమంత్రిగా సేవలందించిన
మొరార్జీ దేశాయ్ , వి.పి. సింగ్ లు

పేద తనంలో జన్మించినా
శాస్త్ర వేత్త గానూ రాష్ట్ర పతి గానూ
సేవలందించిన డా. అబ్దుల్ కలామ్
మొదలగు వారు నీతి నిజాయితీకి
నిలువుటెత్తు అద్దాలు

నిజాయితీగా మెలిగే వారికి గౌరవమర్యాదలు
అపారంగా దక్కుతాయి
నిజాయితీగా నడుచుకును వారు
సూర్యచంద్రుల వలె నిత్యం శోభిస్తారు
నిజాయితీగా జీవించే వారికి కీర్తిప్రతిష్టలు
మెండుగా ఉంటాయి!

నిజంగా అవినీతి పరులకే శిక్షలు
పడుతున్నాయంటే లేదనే చెప్పాలి
నిప్పు నిలకడగా అంటుకుని జ్వాలలా
ప్రకాశించు నట్లే
నిజాయితీ నిలకడగా అలవడినా
విలువ గౌరవం మనిషిని అందలమెక్కిస్తుంది
సూర్యచంద్రులకు వలె నీతి నిజాయితీ పరులకే
విలువ మర్యాద గౌరవం గుర్తింపు స్థిరం!
 

గమ్యం తెలియని నలమహారాజు

అంశం: గమ్యం తెలియని పయనం

**********************

శీర్షిక: గమ్యం తెలియని నలమహారాజు
ప్రక్రియ: వచన కవిత
**********************
తీరం తెలియని ఎగిసిపడే సముద్రం అలల వలెను..
ఓడ లంగరుకు తెలియని తీరం వలెను...
గాలికి దారం తెగిపడిన రంగుల పతంగి వలెను...
పద్మవ్యూహం నుండి బయటకు రాలేని అభిమన్యుడి వలెను..

మనిషి గమ్యం తెలియని పయనం నెరవేరదు లక్ష్యం...
ఆశయం లేకుండా ప్రణాళిక లేకుండా ఏ పని చేసినా సఫలంకాదు...
ఆశ కోరిక ఉంటే సరిపోదు అది సాధించాలనే తపన ఉండాలి...
తపన పట్టుదలతో పాటు నిరంతర సాధన ఉంటేనే విజయం...

జూదంలో ఓడి సర్వస్వం కోల్పోయిన నలమహారాజు అనారోగ్యంతో గమ్యం తెలియక....
ఏమి చేయాలో తోచక ఎటు పోవాలో తెలియక...
పిల్లల భార్యను అత్తారింటిలో విధిలేక దిగబెట్టి పయనమయ్యాడు...
ఇక భార్య నలదమయంతి నాధేశ్వరా! నేనూ నీ వెంటే వస్తా అంటూ...

నలమహారాజు ఎంత వారించినా నీవే నా సర్వస్వం అంటూ సేవలను అందిస్తుంటుంది...
గమ్యం తెలియని ప్రయాణంలో నలమహారాజు దమయంతి అనేక ఇక్కట్ల పాలవుతారు...
మండుటెండలో నడుస్తూ నీరు దొరకక ఆహారం అందక ఇబ్బందులను ఎదుర్కొంటారు..
అడవిలో తన గోచి గుడ్డ పై పక్షులకు ధాన్యాలు వేస్తే దానిని....

పక్షులు ఎత్తుకుని పోతాయి దమయంతి చూడలేక తన చీర కొంగు....
చింపి ఇచ్చి ఆదుకుంటుంది దమయంతికి కష్టాలు వలదని రాత్రి సమయాన..
భార్యను విడిచి అడవుల్లోకి వెళ్లి పోతాడు దమయంతి తల్లిగారింటికిచేరి...
నలమహారాజు కొరకు భటులను పెట్టి వెతికి తీసుకొచ్చి బాగుచేస్తారు...

కాగితం పడవలు గేయాలు

అంశం: కాగితం పడవలు

శీర్షిక: రంగు రంగుల పడవలు
ప్రక్రియ: గేయాలు

అద్భుతం కాగితం పడవలు
అవి వర్షాకాలంలో ఆటలు
పెద్దలు చేసిస్తారు పడవలు
కేరింతలు కొడుతారు పిల్లలు!

రంగు రంగుల పడవలు
రకరకాల సైజులలో పడవలు
కొలువు దీరు కాలువల్లో పడవలు
పరుగులు తీస్తాయి పడవలు!
పడవల వలెనే మనుషుల జీవితాలు
అవనిపైన మనుషుల జీవితాలు
పేదధనిక రంగుల అహపు జీవితాలు
ఆహార్యాలతో మురిసే జీవితాలు!

కాగితం పడవల వలెనే జీవితాలు
నీటి మీద పడవలు జీవితాలు
ఎంతకాలం ఉంటాయో పడవలు
అంత కాలమే మనుషుల ప్రాణాలు!

రెప్ప పాటులో మనిషి జననం
రెప్ప పాటులో మనిషి మరణం
మధ్య కాలమే మనిషి జీవనం
నిత్యం కలిగి ఉండాలి మంచి గుణం!
 

Monday, June 16, 2025

ముసి ముసి నవ్వులు/ పదాలు కవిత

*అంశం*పదాల కవిత*

పదాలు:
*మువ్వలు*
*గవ్వలు*
*నవ్వులు*
*పువ్వులు*

శీర్షిక: * ముసిముసి నవ్వులు*

శిశువు దశలో అమ్మను చూడగానే
విరబూసిన మల్లె *పువ్వులు* లా
కిలకిలా నవ్వుతుంది పాప
పాలు పట్టగానే నిండు గులాబీలా
పెదవుల చివరల నుండి
పాలు  కార్చుతూ *నవ్వుల* జల్లులు
కురిపిస్తుంది!

అమ్మ జోల పాట పాడి నప్పుడు
నాన్న వ్రేలు పట్టుకుని నడిచినప్పుడు
ఘల్లు ఘల్లు మంటూ కాళ్ళ *మువ్వలు*
ఇంటిల్లిపాదిని పరవసింప జేస్తాయి!

అమ్మా నాన్నా *గవ్వల* తో ఆట
ఆడుతూ ఓడుతూ గెలుస్తుంటే
కిల కిలా నవ్వుతూ కేరింతలు కొడుతూ
చుట్టూ తిరుగాడుతుంటే ఆ సంతోషం
చెప్ప నలవి కాదు చూసి తరించాలి తప్ప!

కొత్త గౌను వేసి తలలో పూలనుచుట్టగ
కాళ్ళ గజ్జెలతో ఇల్లంతా అడుగులు వేస్తూ
ముసి ముసి నవ్వులు విసురుతుంటే
అమ్మమ్మ నానమ్మ తాతయ్యలు
ఆ చిట్టి తల్లి తల నిమురుతూ
ఆనందిస్తుంటే ఆ గృహంలో లక్ష్మి
తాండవించకుండా పారిపోతుందా! 

మనో భావాలు

అంశం:మనో భావాలు


శీర్శిక: *పుర్రెకో బుద్ధి జిహ్వకో రుచి*

*పుర్రెకో బుద్ధి జిహ్వ కో రుచి*
అన్నారు పెద్దలు
ప్రతి మనిషి అభిప్రాయాలు ఆలోచనలు
అభిరుచులు వేరువేరుగా ఉంటాయి
మనిషి మనసు నుండి పుట్టిన 
భావాలే మనోభావాలు

ప్రతి మనిషి పలు రకాల భావాలు
ఆలోచనలు కలిగి ఉంటారు
ఒక్కొక్కరు ఒక్కో మనోభావంతో
ఒక్కొక్కరు ఒక్కో మనస్థత్వంతో
వివిధ రకాల స్పందనలతో ఉంటారు!

జ్యోతిష్యశాస్త్రం ప్రకారం
గ్రహాలు రాశుల ననుసరించి
కొందరి మనోభావాలు కలుస్తాయి
మరికొందరి మనో భావాలు కలువవు!

వివాహ బంధాలు చూసేటప్పుడు
యువతీ యువకుల మనోభావాలు
కలుస్తాయో లేదో  తెలుసుకుంటారు
అప్పుడే వారు అన్యోన్యంగా జీవిస్తారని
అందరూ విశ్వసిస్తారు!

మనోభావాలు వారి వారి వ్యక్తిగత
అభిప్రాయాలు ఆలోచనలు
ఎవరితోనైనా మాట్లాడే టప్పుడు
వారి మనోభావాలు దెబ్బతినకుండా
వారి అహం దెబ్బతినకుండా మాట్లాడాలి!

కొందరి భావాలు కలువవు
కాలాలను బట్టి పరిస్థితులను బట్టి
భావాలు మారుతూ ఉంటాయి
మానవ సంబంధాలు బంధాలు
స్నేహాలు వ్యాపారాలు అన్నియు
మనుషుల భావాలపైననే ఆధారపడి
మార్పులు చోటు చేసుకుంటాయి
భావాలు ప్రేమతో కూడినవైతే
బంధాలు నిలబడుతాయి
ఆలోచనలు సదుద్దేశంతో ఉంటే
భాగస్వామ్యాలు చక్కగా కొనసాగుతాయి!
 

విధి రాతను ఎవరూ తప్పించు కోలేరు

అంశం: *మృత్యు ప్రయాణం

శీర్షిక: *విధి రాతను ఎవరు తప్పించు కోలేరు*

*విధి రాతను ఎవరు తప్పించుకోలేరు*
*జీవితం నీటి బుడగ లాంటిది*
*రెప్పతెరిస్తే జననం రెప్పమూస్తే మరణం*
*ఈ మధ్య కాలమే జీవితం*

లండన్ వెళ్తున్న ఎయిర్ ఇండియా విమానం
అది వందలాది కుటుంబాలకు దుర్దినం
గుజరాత్ విమానాశ్రయం నుండి
టేకాఫ్ చేసిన క్షణాలలో కుప్పకూలే!

రెండొందల నాలుగు మంది ప్రయాణికులు
మృత్యువాత పడిరి
మెడికల్ కాలేజీ భవనాలు మెడికోలు
కుటుంబ సముదాయాలు జనులు
వాహనాలు భస్మీపటలమాయే!

ఒక్కో శవం చూడ హృదయవిధారకం
కట్టె బొగ్గులుగా మారినవి కొన్ని శవాలు
ఆనవాళ్లు కూడా దొరకనివి మరికొన్ని
*తల రాతను ఎవరూ మార్చలేరన్నట్లు*
కలల స్వప్నాలు అగ్నికి ఆహుతయ్యాయి!

ఇంజన్ లో సాంకేతిక లోపాలని
ప్రాధమిక అంచనా
ఒక్కోకుటుంబానికి కోటిరూపాయలు
టాటా ఇండియా కంపెనీ ఇచ్చినా
దేశం *మానవ సంపద* ను కోల్పోవడం
అత్యంత దురదృష్టకరమైన దుర్ఘటన!

విమాన ప్రయాణం ప్రమాదాలకు
కారణాలను తక్షణమే కనుగొనాలి
ఇక ముందైనా ఆకాశయానం
ప్రమాదాలను వెంటనే అరికట్టాలి!