పోస్ట్ మాన్ / గేయాలు/ బాల సాహిత్యం

అంశం: ఉత్తరం గేయాలు (బాల సాహిత్యం)

శీర్షిక: పోస్ట్ మాన్

ఉత్తరమొచ్చిందమ్మా
ఉత్తరమొచ్చిందీ
ఉత్తరమొచ్చిందయ్యా
ఉత్తరమొచ్చిందీ
రైలెక్కి బస్సెక్కి సైకిలెక్కీ
ఉత్తరం వచ్చిందమ్మా
ఉత్తరమొచ్చిందీ!        "ఉత్తర"

దేశం గాని దేశం నుండీ
రాష్ట్రం గాని రాష్ట్రం నుండీ
జిల్లా గాని జిల్లా నుండీ
ఉత్తరం వచ్చిందమ్మా
ఉత్తరమొచ్చిందీ!              "ఉత్తర"

వాడా వాడా తిరుగుకుంటూ
ఎత్తువంపులు దాటుకుంటూ
భద్రంగా ఉత్తరం తెచ్చానమ్మా
పోష్ట్ మాన్ ను నేనమ్మా !         "ఉత్తర"

పట్నం నుండి వచ్చిందమ్మా
కొడుకు వేశాడేమోనమ్మా
కూతురు వేసిందేమోనమ్మా
బంధుమిత్రులేమోనమ్మా
ఉత్తరం తీసుకొని వెళ్ళండమ్మా!    "ఉత్తర"

స్వయం కృపారాధం

అంశం: *మత్తు - గమ్మత్తు - చిత్తు*

శీర్శిక: *స్వయం కృపారాధం*

మత్తు పానీయాలు సారా బ్రాండీ బీరు విస్కీ
వంటివి శీతల పానీయాలుగా
మత్తు పదార్ధాలు గంజాయి జర్దా కొకిన్
సిగరెట్ల వంటివి చాక్లెట్లు బిస్కెట్లు లాగా!

మొదట ఆశలు రేకెత్తిస్తాయి ధ్యాసలు పెంచుతాయి
కోరికలు పుట్టిస్తాయి తియ్యగా ఆకర్షిస్తాయి
జోలపాటలు పాడుతాయి జోకొడుతాయి
*మత్తు* లోకి దించుతాయి మాయజేస్తాయి!

సరదాగా ప్రారంభమైన మత్తు పానీయాలు
మనిషికి అలవాటుగా మారి పోతాయి
ఆ అలవాటే మరికొన్నాళ్ళకు మెల్లమెల్లగా
*గమ్మత్తు* గా తనను బానిసను చేస్తాయి!

ఆ తరువాత రోడ్లమీద పడుకో బెడుతాయి
సంఘ విద్రోహ శక్తిగా మార్చేస్తాయి
కుటుంబంలో సమాజంలో పరువు తీస్తాయి
చట్టం ముందు దోషిగా నిలబెడుతాయి
మత్తు పానీయాలు మత్తు పదార్థాలు
*స్వయం కృపారాధం* తో  సర్వం నాశనం చేసి
మనిషిని *చిత్తు* చిత్తు చేస్తాయి!

పండుగలు అమూల్యమైన సంపదలు

*అంశం*సంస్కృతి లో భాగమే మన పండుగలు*

శీర్షిక:  పండుగలు అమూల్యమైన సంపదలు 

మన పండుగలు సంస్కృతి
సాంప్రదాయాల వారధులు
ఆచార వ్యవహారాల రథసారధులు
రేపటి తరాలకు అమూల్యమైన సంపదలు!

సంస్కృతి అనే ఇంద్రధనుస్సులో
పండుగలు తళతళ మెరిసే సప్త వర్ణాలు
సంస్కృతి అనే ప్రకృతిలో
పండుగలు పరిఢవిల్లిన శోభలు!

వస్త్ర ధారణలు అలంకరణలు
సంతోషాలు ఆనందాలు అనుభూతులు
ప్రేమలు బంధాలు అనుబంధాలు
అనురాగాలు ఆప్యాయతలకు
ఉత్సాహాలకు ఉల్లాసాలకు
ప్రతిబింబాలు మన పండుగలు!

ఉగాది సంక్రాంతి దసరా
దీపావళి బతుకమ్మ బోనాలు హోళీ
వినాయక చవితి రంజాన్ బక్రీద్
క్రిస్టమస్  మరెన్నో పండుగలు
మన సంస్కృతిని కాపాడే ఆశాదీపాలు!

పండుగలు ఆరోగ్యాన్ని పెంచుతాయి
ఆయుష్షును పెంచుతాయి
పర్యావరణాన్ని కాపాడుతాయి

దైవంపై భక్తిని పెంచుతాయి 
మనుషులను మనసులను కలుపుతాయి
సమస్యలను పరిష్కరిస్తాయి
గౌరవ మర్యాదలకు సంస్కారం
సభ్యతలకు పునాదులు వేస్తాయి
పండుగలు సంస్కృతిలో  వెలుగు దివ్వెలు! 

సిద్దప్ప వరకవి

సిద్దప్ప వరకవి 122 వ జయంతి ఉత్సవం

సిద్దప్ప వరకవి సిద్దిపేట జిల్లా కోహెడ్ మండలంలోని గుండా రెడ్డి పల్లి లో జన్మించారు.
తెలంగాణ వేమన సుకవి
తెలంగాణ వైతాళికుడు తత్వకవి
ఏడవ తరగతి వరకు హుడ్దూలో చదివాడు
అయినను మాతృభాష అయిన తెలుగులో 23 కావ్యాలను రచించారు.
వేమన తరువాత గొప్ప ప్రసిద్ధ కవి సిద్దప్ప వరకవి
ఆనాడే కులమత ప్రాంత భాష
1984 లో స్వర్గస్తులైనారు
15 వ యేటనే జ్ఞానబోధిని అనే గ్రంధాన్ని సీసా పద్యాలలో వ్రాసినాడు

సమన్వయం తోనే లక్ష్యం సాధ్యం

*నేటి అంశం*కథా కవిత*

శీర్షిక: *సమన్వయంతోనే లక్ష్యం సాధ్యం*

తాను గొప్ప పారిశ్రామిక వేత్త అయినా
వేలకోట్లు పెట్టుబడులు పెట్టినా
తాను గొప్ప ఇంజినీర్ అయినా
గగన వాహన చోదకులతో
గగన శిఖామణులతో
గగన వాహనాలను సరిచేయు వారితో
ఇంధనం అందించువారితో మరెందరితోనో
సమన్వయం కలిగి ఉండాలి.
సమూహంలోని అందరితో సమైక్యంగా
ఉండాలి. లోటు పాట్లు సవరిస్తుండాలి
చేతులు కాలాక ఆకులు పట్టుకుంటే
ప్రయోజనం శూన్యం
గుజరాత్ లో గగన వాహనం కూలి నట్లుగా
వేల కోట్లు నష్ట పోవాల్సి వస్తుంది
వెల కట్టలేని మానవసంపదను
కోల్పోవల్సి రావచ్చు

అది ఏ సంస్థలో నైనా కావచ్చు
అలానే అంతా నాకే తెలుసు అనే
అహంకారం గర్వం ఉన్న వ్యక్తికైననూ
సం‌స్థకైననూ వర్తిస్తుంది?

లోకజ్ఞానం లేని వారు , నేను లేకుంటే
మా సంస్థ లేకుంటే ఏది జరుగదూ అనీ
పొగరుతో వగరుతో వ్యవహారించే
వారందరికీ జ్ఞానబోధ చేస్తుంది!

కలిసి ఉంటే కలదు సుఖం
కలిసి పని చేస్తే విజయం తధ్యం
సమన్వయంతోనే లక్ష్యం సాధ్యం
పశ్చాత్తాపానికి మించి‌న ప్రాయశ్చిత్తం లేదు!
 

మిశ్ర గతి గజల్ (7+7+7+7)*

అంశం: మిశ్రగతి గజల్ (7+7+7+7)

కలిసి మెలిసే  తోటలోనా *తిరుగుతామని  తెలిసి పోయెను*
అలసి సొలసీ మంచె కాడా *పాడుతామని తెలిసి పోయెను*

సుందరమైన కొలను లోనీ  కమల పూలే వికసించెనోయ్
కమల పూలే  దేవుడి పాద  *పద్మములకని తెలిసి పోయెను*

చెరువులోనే  చేప పిల్లలు  పెరుగుతాయని తెలిపెజనులోయ్
చేప పిల్లల  ప్రభుత్వాలే  *పెంచుతాయని  తెలిసి పోయెను*

కునుకు పడితే మదిలో కలలు వస్తుండునని వినిపించెనోయ్
కనుల నిండా పండు వెన్నెల  *కురుస్తుందని తెలిసిపోయెను*

ఓయి  కృష్ణా!  జాబిలిలోన నల్ల మచ్చని అనుకుంటినోయ్
నల్లనిమచ్చ చంద్రుని పైన  *కందకాలని  తెలిసి పోయెను*
 

అడియేన్ దాసోహం

అంశం: *అడియేన్ దాసోహం*

శీర్శిక: అడియేన్ స్వాములకు

శ్రీ రామానుజా
శరణాగతుడను నేను నీ దాసుడను
నేను నీ సేవకుడను
సదా నీ సేవలో లీనమవుతాను
నన్ను ఆదరించు నీ సేవకుడిగా అనుమతించు
ముకుళిత హస్తాలతో అడియేన్ దాసోహం!
అని అంటారు

మరి శుభ అశుభ కార్యక్రమాలలో
కార్యక్రమం పూర్తి అయ్యాక
స్వాములందరూ కూర్చుంటారు
గోష్టి జరుగు సమయాన
అరిటాకులలో గారెలు బూరెలు సొండెలు
భోజనాలు కర్యమాదు వడ్డిస్తారు
అప్పుడు ఆ కార్యక్రమం చేసే వ్యక్తి వచ్చి
శిరస్సు వంచి "అడియేన్ స్వాములకు" 
అని అంటారు

అప్పుడు మాత్రమే స్వాములు
స్వాములు పదార్థాలను స్వీకరిస్తారు
అడియేన్ దాసోహం అని గానీ
అడియేన్ స్వాములకు అని చెప్పే వరకు
ఏమీ స్వికరించరు
అది ఒక ఆచారం నియమం సాంప్రదాయం

ఈ పద్దతి సాధారణంగాఆల్వారుల 
శ్రీవైష్ణవుల  వైష్ణవుల చాత్తాద శ్రీ వైష్ణవుల కుటుంబాలలో తప్పకుండా పాటిస్తారు

అది సహపంక్తి భోజనాలు కావచ్చు 
గోష్టి కావచ్చు భగవంతుడి పూజలు
పునస్కారాలు కావచ్చు మరేదైనా కావచ్చు
కొన్ని రకాల కార్యక్రమాలలో తప్పకుండా
అడియేన్ దాసోహం అని అంటారు

*అడియేన్* అనునది తమిళ పదం
*దాసోహం* అనునది సంస్కృత పదం

వందనం నేను సేవకుడను
లేదా నేను మీ సేవకుడను
నా కోరికను మన్నించి మేము అందించు
ఆదిత్య ములను స్వీకరించండి స్వాములారా
అనే భావన స్ఫురిస్తుంది

అడియేన్  అనేది ఒక గౌరవ ప్రదమైన పదం
భగవంతుడిని పెద్దలను గురువులను
స్వాములను పలకలహరించే టప్పుడు
వాడే పదం

తెలుగులో "నమస్కారం"  తమిళంలో 
"వణక్కం" అన్నట్లుగా గౌరవ ప్రదంగా
వాడుతారు

వైష్ణవ ఆలయాలలోని గురువులైన
శ్రీ రామానుజాచార్యులను జియర్ స్వామిని
చిన జీయర్ స్వామిని స్వాములను ఈ విధంగా సంబోధిస్తారు

అదే శ్రీ రాముడిని జై శ్రీరామ్ అని
అలానే శ్రీ కృష్ణుడిని హరే కృష్ణ అని సంబోధిస్తారు!

వైరాగ్యం నైరాశ్యం

అంశం: వైరాగ్యం

శీర్శిక: నైరాశ్యం

ఎప్పుడూ చలాకిగా సరదాగా ఉండేవాడు
ఏమైందో ఏమో ఏమీ మాట్లాడటం లేదు
ఏదీ తినడడం లేదు త్రాగడం లేదు
నలుగురితో కలవడానికి ఇష్టపడటం లేదు!

దేనిపైనా ఆసక్తి లేదంటాడు
సమస్య ఏమిటనినా సమాధానం చెప్పడు
చిరాకు కోపం అసహనం అదోలా చూపులు
వేటిపైనా తనకు కోరికలు లేవంటాడు
ఏదో పోగొట్టుకున్న వాడిలా నైరాశ్యంతో ఉంటాడు!

అక్కడక్కడా ఇలా ఉంటారు కొందరు
ఇలాంటి వారిని వైరాగ్యం తో
బాధ పడుతున్నవారిగా భావించాలి
వైరాగ్యంలో మరోకోణం త్యాగం!

వైరాగ్యానికి కారణాలు అనేకం
ఆప్తులు దూరమవడం కావచ్చు
ఉద్యోగం పోవడం కావచ్చు
అనుకున్నది సాధించ లేదని కావచ్చు
నేటి సమాజం తీరు చట్టాల తీరు నచ్చక కావచ్చు
తనను ఎవరూ గుర్తించడం లేదని కావచ్చు!

వైరాగ్యం జీవితంపై విరక్తి చెంది కావచ్చు
లేదా జీవితంలో ఏదో సాధించాలని కావచ్చు
ఆధ్యాత్మిక దిశగా ప్రయాణిస్తూ
అన్నింటినీ త్యజిస్తారు త్యాగం చేస్తారు !

వేటి పైనా ఆసక్తి చూపరు
వేటిని తినాలని  చూడాలని గానీ ఉండదు
భౌతిక సుఖాలకు దూరంగా ఉంటారు
అరిషడ్వర్గాలైన కామక్రోద మోహ లోభ
మద మాత్సర్యములను వదిలేస్తారు
ఒక వేదాంతిలాయోగిలా ప్రవర్తిస్తారు!

వైరాగ్యమే  మనిషి నైరాశ్యం
ఒకటి మానసికమైన వ్యాకులత అయితే
రెండవది ఆధ్యాత్మిక మైనది
మొదటిది మనిషి పతనానికి దారి తీస్తే
రెండవది యశస్సు పెంచడానికి దోహదపడుతుంది! 

నదీ తీరాన

అంశం: పదాల కవిత

పదాలు:
కలల వెలుగు, కనుచూపు, కడలి
కాల మహిమ, కాగితపు పడవ

శీర్షిక: నదీ తీరాన

నిండు పౌర్ణమి రోజున కడలి నుండి
ఎగిసి పడుతున్న సముద్ర కెరటాలు
తీరాన్ని తాకుతూ తరలి వెళ్తుంటే
ఆ మహోన్నత దృశ్యాలను చూడటం
రెండు కనులు చాలవేమో !

నదీ తీరాన ఇసుక తిన్నెల మీద
రంగు రంగుల గొడుగు గుడారాలు
*కనుచూపు* కు అందనంత దూరం వరకు
పడక కుర్చీలు అందులో సేద తీరుతున్న
నదిలో  విన్యాసాలు చేస్తున్న పర్యాటకుల
సందడితో నదీతీరం మహాద్భుతం!

పిల్లలు *కాగితపు పడవల* ను
నదిలో వేస్తుంటే నీరు వెనక్కి వెళ్తుంటే
వాటితో పడవలు పల్టీలు గొడుతూ
నదిలోకి జారుకుంటుంటే
బాలబాలికల కేరింతలు నింగిని తాకే!

పర్యాటకులు ఆటలు పాటలు
నదిలో ట్రెక్కింగ్ లు విన్యాసాలు
*కలల వెలుగు* లా కన్నుల పండుగలా ఉంది
*అంతా కాల మహిమ*
అది అంతా సృష్టి రహస్యం!

పరిపూర్ణ వ్యక్తిత్వం

*నేటి అంశం*సామెతల కవిత*

*1.బూడిదలో పోసిన పన్నీరు*
*2* *ఇంట గెలిచి రచ్చ గెలువు*

శీర్షిక:  పరిపూర్ణ వ్యక్తిత్వం

చేసే పని చేసే సేవ చేయు సహాయం
ఉపయోగ కరంగా అర్ధ వంతంగా
సమర్ధవంతంగా లేకుంటే
అప్పుడు అన్నియూ  *బూడిదలో పోసిన*
*పన్నీరు* అవుతాయి

విద్యార్థులకు చెప్పే పాఠాలు సంస్కారం
వినయ విధేయతలు పెంపొందించే విధంగా
వారి అభివృద్ధికి  విజ్ఞాన సముపార్జనకు
ఉపయోగ పడక పోతే చదివిన చదువులు
వెలకట్టలేని సమయం డబ్బు వయసు శ్రమ
తల్లి తండ్రుల ఆశలు పిల్లల ఆకాంక్షలు
అన్నియు బూడిదలో పోసిన పన్నీరే
అవుతాయి పనికి రాకుండా పోతాయి

"ఇంట్లో బానిస బయట బాదుషా" లా
"ఇంట్లో ఈగల మోత బయట గజ్జెల మోత" లా
కాకుండా
"ఇంట గెలిచి రచ్చ గెలువు" అ్నట్లుగా ఉండాలి
ముందు ఇంట్లో  చక్కగా నడుచుకోవాలి
ఇంట్లో కుటుంబంలో ఎవరికి
ఏ ఇబ్బందీ కలుగకుండా చూసుకుని
బయట సమాజంలో నీతులు బోధించాలి
కావాల్సిన సహాయం చేయాలి మేలు చేకూర్చాలి
కానీ  ఇంట్లో అసభ్యంగా ప్రవర్తిస్తూ
బయట సభ్యతగా ప్రవర్తించడం సరికాదు
ఇంటా బయటా ఒకే రీతిలో
"పరిపూర్ణ వ్యక్తిత్వం"తో జీవనం సాగించాలి! 

చిరు దివ్వె

అంశం: సూక్తి కి పద్యాలు

ప్రక్రియ: ఆ.వె:పద్యాలు

శీర్షిక: చిరు దివ్వె

ఆ.వె: 01.
నిశిని తిట్టుకుంటు నిశిలోన కూర్చోకు
చిన్న దీపమనియు మిన్నకుండ
వేగిరముగ దివ్వె వెలిగించు నెటులైన
వెలుగు పంచు నదియె నలుదిశలును!

ఆ.వె:02.
కరువు కాటకములు కష్టము వచ్చిన
బాధ పడకు నెపుడు భయము వీడు
నిశివెనుకనె వెలుగు నిశ్చయముగ వచ్చు
ధైర్యమున్న చాలు దారి దొరుకు!
 

దిగజారి పోకూడదు

అంశం: నైతిక పతనం

శీర్శిక: *దిగజారి పోకూడదు*

సృష్టిలో ఎనుబది నాలుగు లక్షల జీవరాశులలో
మానవ జన్మ ఉత్కృష్టమైనది ఉన్నతమైనది
మహోన్నతమైనది

మానవ జన్మ ఎత్తినప్పుడు
దానిని సార్ధకం చేసుకోవాలి కానీ
చేజేతులా పాడు చేసుకోకూడదు
విలువను దిగజార్చుకోకూడదు

మంచి పనులు చేస్తే మంచి పేరు వస్తుంది
సమాజంలో మంచి గుర్తింపు వస్తుంది
చెడు పనులు చేస్తే చెడ్డ పేరు వస్తుంది
సమాజంలో ఖలుడిగా ముద్ర పడిపోతుంది

మనిషి సంఘజీవి అనేది నగ్నసత్యం
సమాజంలో జీవించే టప్పుడు
నీతి నిజాయితీ నమ్మకం సత్యం ధర్మం
అను గుణాలతో మెదులుకోవాలి

నా జీవితం నా ఇష్టం అంటే కుదరదు
ఎప్పుడైతే ఎదుటి వారితో చేసే
ఆర్ధిక వ్యవహారాలు లేదా మరో విషయంలో
నీతి నిజాయితీ నమ్మకం కోల్పోతారో
అప్పుడు వారు నైతికంగా పతనమైనట్లుగానే  భావించాలి

నీతి నిజాయితీ నమ్మకం అనేవి
కేవలం మనుష్యులకు మాత్రమే కాదు
ఈ ప్రపంచంలో ప్రజలతో ముడి పడి ఉన్న
ప్రతి ఒక్క సంస్థకు బ్యాంకులకు
ఇన్స్యూరెన్స్ కంపెనీలకు హాస్పిటల్స్ కు
ప్రభుత్వాలకు వర్తిస్తాయి

కేవలం నీతి నిజాయితీ నమ్మకాల మీదనే
కొన్ని లక్షల కోట్ల వ్యాపారాలు
జరుగు తున్నాయి
ఇలాంటి పరిస్థితులలో మనిషి
నమ్మకం కోల్పోతే జీవించడం దుర్లభం

మనిషి ఒక మాట ఇస్తే
దానికి కట్టుబడి ఉండాలి
సత్యం ధర్మాన్ని పాటించాలి
నిబద్ధతతో క్రమశిక్షణతో ఉండాలి
నీజాయితీ గా మెదులుకోవాలి
నమ్మిన వారిని మోసం చేయకుండా
నమ్మకాన్ని నిలబెట్టుకోవాలి

బ్రతికిన నాలుగు కాలాలైనా నందిలా బ్రతకాలి
నైతికంగా పతనమై దిగజారి పోయి
సమాజంలో చులకన కాకూడదు
విలువలకు తిలోదకాలిచ్చి జీవచ్ఛవంలా గడుపకూడదు !

_ మార్గం కృష్ణ మూర్తి 

దాస్యం సేనాధిపతి

 తేది: 15.07.25

*మశ్రీ దాస్యం సేనాధిపతి జన్మదినం
సందర్భంగా:

శీర్షిక: *కవితా బ్రహ్మ*

(ప్రక్రియ: మణి పూసలు)

01.
లేఖల రచయిత దాస్యం
వ్యాసా రచయిత దాస్యం
"కవితా బ్రహ్మ" యే కాదు
మహా విజ్ఞాని దాస్యం!💜

02.
అతి నిరాడంబరుడు
మృధుస్వభావి అతడు
జనుల చైతన్యపరిచే
ప్రతిభ గలగినవాడు!💜

03.
మద్రాసు రాష్ట్రమందున
డిసెంబరు నెల ఇరువదిన
చిన్నయసూరి గారు
జన్మించె పెరంబూరున!

04.
తండ్రి వి.ఆర్ రామనుజులు
తల్లి  శ్రీనివాసంబ (లు)
సాంప్రదాయ కుటుంబము
పేరుగాంచె నెంతొ కవులు!

05.
ఇష్ట భాష తెలుగుయనేది
జాతి గౌరవం అనేది
దాస్యం గారికి ఉండును
సాధించడమూ అనేది!💜

06.
ఉన్నత విధ్యాధికుడు
కామర్స్ ను చదివినాడు
బహు భాషా వేత్తగా
మన్ననలను పొందాడు!💜

07.
కవిత్వ సంస్కరణ వాది
మంచి మానవతావాది
వెలకట్ట లేనటువంటి
భారతీయ సాహితి నిధి!💜

08.
సమీక్ష కుడు విమర్శకుడు
పరిణత ఉపన్యాసకుడు
"నానీల సంపుటి" ని
"దిక్సూచి"లను వ్రాశాడు!💜


09.
చాత్తాద శాఖ వారు
వేదాల నేర్చిన వారు
ఒక్కగానొక్క కొడుకు
గార్వముగనూ పెరిగారు!

10.
ఆలోచనలు ఉన్నతము
ఎల్లలనూ దాటె గుణము
సేనాధిపతి ఆశయమె
విజ్ఞానాన్ని పంచడము!💜

11
పదహారేళ్ళ వరకునూ
చదువడమును అంటేనూ
సూరికి ఇష్టము లేదు
బడికి పోవుటంటేనూ!

12.
తెలుగు వ్యాకరణములను
కఠిన ‌సంస్కృత భాషలను
తండ్రి వద్దనే నేర్చిరి
ఇతర ద్రావిడ భాషలను!

13.
తెలుగు జాతి కోవెలగా
జగతియందు పున్నమిగా
వర్ధిల్లు చుండునెపుడు
సాహిత్య చిరు దివ్వెగా!💜

దుర్గా బాయి దేశాయ్ ముఖ్

అంశం: దుర్గాబాయి దేశ్ ముఖ్  (గేయాలు)

శీర్షిక: ఆదర్శ మహిళ దుర్గా బాయి
ప్రక్రియ: గేయాలు

జ్ఞాని దుర్గా బాయి దేశ్ ముఖ్ గారు
రామరావు కృష్ణమ్మలకు జన్మించారు
ఎనిమిదవ యేటనే వివాహం చేశారు
దుర్గా బాయి దానిని వ్యతిరేకించారు!

బాల్యం లోనే ప్రతిభను చూపారు
పది సంవత్సరాలకే హిందీ నేర్చారు
హిందీ పాఠశాలనూ నెల కొల్పారు
విద్యార్ధినులకు హిందీ బోధించారు!

మెట్రిక్యులేషన్ చదివి పాసయ్యారు
ఎమ్ ఎ పొలిటికల్ సైన్స్ చదివారు
న్యాయ శాస్త్రంపై పట్టు సాధించారు
న్యాయ వాద వృత్తిని ప్రారంభించారు!

చిన్న నాటే విద్యపై పోరాటం చేశారు
చిన్న నాడే విరాళాలను సేకరించారు
గాంధీకి తన గాజులతో సహా ఇచ్చారు
స్వాతంత్ర్య సమరంలో పాల్గొన్నారు!

కళాశాలలు వృత్తి కేంద్రాలు స్థాపించారు
అనేక సేవాకార్యక్రమాలలో పాల్గొన్నారు
మంత్రి చింతామణిని వివాహ మాడారు
గొప్ప పద్మభూషణ్ అవార్డును పొందారు!
 

స్వర్గం నీ చెంతనే ఉంది

అంశం: స్వర్గం ఎక్కడ ఉంది?

శీర్షిక: *స్వర్గం చెంతనే ఉంది*

మనిషి ఆరోగ్యంగా ఆనందంగా సంతోషంగా గడిపే స్థలము....

మనిషి ఆహ్లాదకరమైన సుగంధ పరిమళాల వాతావరణంలో ఉండు చోటు...

మనిషి తనకు ఇష్టమైన నమ్మకమైన వారితో కలిసి ఉండే స్థలం...

స్వేచ్చగా తిరుగుతూ ఆడుతూ పాడుతూ గడిపే చోటు స్వర్గమే కదా!...

స్వర్గం అంటూ వేరే ఎక్కడో లేదు అది నీ చెంతనే ఉంది...

స్వర్గం అనేది మనిషి మనసు విస్తీర్ణాన్ని బట్టి ఉంటుంది...

స్వర్గం మనిషి మనసుకు సంబంధించినది తన మనసును బట్టే ఉంటుంది....

మనిషి హృదయం విశాలంగా గొప్పగా ఉంటే
అక్కడ స్వర్గం ఉన్నట్టే....

చుట్టూ ఉన్న ప్రపంచాన్ని మనిషి ప్రేమ తత్వంతో
ఊహించుకుంటూ....

చుట్టూ ఉన్న వారందరూ దేవతలు దేవుళ్ళు అనుకుంటూ...

చుట్టూ ఉన్న ఇండ్లు గుడిసెలు వజ్ర వైడూర్యం పొదిగిన గోపురాలుగా...

చుట్టూ కనబడుతున్న మైదానాలు తోటలు సరోవరాలుగా భావించుకుంటే స్వర్గమే కదా...!

మనిషి మేలు చేస్తే మంచి చేస్తే మంచే తిరిగి వస్తుంది....

మనిషి  హాని చేస్తే చెడు చేస్తే చెడే తిరిగి వస్తుంది...

ఎదుటి వారిని ప్రేమతో పలకరిస్తే ప్రేమనే లభిస్తుంది...

అన్నీ అర్ధం చేసుకుని తృప్తిగా గడుపుతే అది  స్వర్గమే....

కూర్చునే కుర్చీలు  బల్లలు బంగారు ఆసనాలుగానూ...

మంచివారిని ఇంద్రాది దేవుళ్ళు దేవతలు శివపార్వతులు నారద నందులు గానూ..

ఇష్టమైన వారిని దేవకన్యలు నాట్య కత్తెలు గానూ...

మరికొందరిని  బటులుగానూ మనసున తలుచుకుంటూ జీవిస్తే స్వరం నీ చెంతన ఉన్నట్లే....
 

నేటి సమాజం తీరు

అంశం: స్వేచ్ఛా కవిత

శీర్షిక: *నేటి సమాజం తీరు*

కోకిల , కోకిల పిల్లల గురించి గూళ్ళ గురించి
ఎన్ని రాగాలైనా పాడుతుంది...

ఎందుకంటే వాటి బరువు భారం మోసేది కాకులు కాబట్టి...

జీవితంపై విరక్తి చెందినా సమస్యలు ఎదురైనా  విమర్శిస్తుంటారు....

కంఫర్టబుల్ జోన్ లో ఉన్న వారు గొప్పలు మాట్లాడుతుంటారు....

రెండింటినీ అధిగమించిన వారు వేదాంతం చెబుతుంటారు....

సమాజంలో ఉనికి కోసమే నీతులు, పాటించడంలో తప్పటడుగులు ...

ఏ తప్పూ చేయలేదని ఇవ్వరూ హామీ, రేపు ఏ తప్పూ చేయనని చెప్పరూ పోనీ....
 
కొక్కు పట్టిన కోళ్ళు ఎన్ని కూతలైనా కూస్తాయి ఎన్ని రాగాలైనా తీస్తాయి....

ఒక్క వ్రేలుతో ఒరులను నిందింప వెక్కిరించు నిన్ను నీ మూడు వ్రేళ్ళు.....

దూరపు కొండలు నునుపు  దగ్గరికి వెళ్తే తెలుస్తుంది దాని మెరుపు...

ముప్పది ఐదవ పెళ్లిలో తెలిసింది ఒక అమ్మడి మోసం...

సరదాగా అని చెప్పి రేప్ చేసి పడేశారు రాణులు శ్రీశైలం అడవులో అమాయకుడిని..

స్త్రీకి సానుభూతి అధికం సమాజంలో చట్టంలో పురుషుడికి శూన్యం వ్యవస్థలో...

పెళ్ళైన సంవత్సరానికే నరకం చూపిస్తున్నారు వరులకు, డబ్బు కొరకు విడాకులివ్వకుండా...

పప్పు బెల్లం కలిస్తేనే బొప్పట్లు, రెండు చేతులు కలిస్తేనే చప్పట్లు....

తప్పులు స్త్రీ పురుషుల లోనూ ఉన్నాయి
ఒకరినే నిందించడం సరికాదు....

నిన్నటి ప్రత్యూష ధారుణ హత్యలోనూ మరో స్త్రీ హస్తముంది కదా...

నింగిలో సూర్యచంద్రులు ఉన్నంత కాలం భూమిపైన చీకటి వెలుగులు ఉంటాయి...

నేలలో మనుష్యులకు ఆకలిదప్పులు  ఉన్నంత కాలం సుఖదుఃఖాలు పాపపుణ్యాలు ఉంటాయి....

వీటి అన్నిటికీ పరిష్కార మార్గం ఇతిహాసాలు, భగవద్గీతలను పాఠశాలలో బోధించడమే.. 

శీర్షిక: 

కొక్కుపట్టిన కోల్లు ఎన్ని కూతలైనా కూస్తాయి రాగాలు తీస్తాయి...

కోకిల పిల్లల గురించి గూళ్ళ గురించి
ఎన్ని రాగాలైనా తీస్తుంది...

ఎందుకంటే వాటి బరువు భారం మోసేది కాకులు కాబట్టి...

పడిశం పట్టిన ముక్కు కారుతూనే ఉంటుంది....

చిక్కు పడిన వెంట్రుకల కుచ్చు విసిగిస్తుంది...

జీవితంపై విరక్తి చెందిన వారు ప్రతి దేనినైనా విమర్శిస్తుంటారు....

కంఫర్టబుల్ జోన్ లో ఉన్న వారు గొప్పలు మాట్లాడుతుంటారు....

రెండింటినీ అధిగమించిన వారు వేదాంతం బోధిస్తారు....

మాటలు చెప్పడానికే ఆ నోరు గొప్పలు చెప్పుకోడానికే ఆ జోరు...

సమాజంలో ఉనికి కోసమే ఆ పోరు నీతులు వ్రాయడానికే ఆ కలం....

ఎదుటి వారికి వినిపించడానికే ఆ గళం...

ఆ పిదప మరుగున పడుతాయి కొంత కాలం....

ఏ తప్పూ చేయలేదని ఇవ్వరూ హామీ రేపు ఏ తప్పూ చేయనని చెప్పరూ పోనీ....
 
పప్పు బెల్లం కలిస్తేనే బొప్పట్లు రెండు చేతులు కలిస్తేనే చప్పట్లు...

ఒక్క వ్రేలుతో ఒరులను నిందింప వెక్కిరించు నిన్ను నీ మూడు వ్రేళ్ళు.....

దూరపు కొండలు నునుపు దగ్గరికి పోతే తెలుస్తుంది వాటి మెరుపు....

ప్రకృతి పూలకు సువాసనెక్కువ కృత్రిమ కాగితం పూలకు మెరుగులెక్కువ...

సృష్టిలో అందమైనది ప్రకృతి లోకంలో ఆనందాన్నిచ్చేది తరుణియే ...

మహిళా మణులు తప్పు చేసినా సమాజం నమ్మదు ...

పురుషులు తప్పు చేయకపోయినా నమ్ముతుంది సమాజం...

స్త్రీకి సానుభూతి అధికం సమాజంలో పురుషుడికి దండన అధికం సమాజంలో...

చట్టాలలో సహితం స్త్రీలకే వెసులుబాటు పురుషులకు అంతటా నగుబాటు...

ప్రతి పురుషుడి విజయం వెనుక  స్త్రీ హస్తం ఉందంటారు నాడు....

ప్రతి పురుషుడి పతనం వెనుక ఒక స్త్రీ ఉంటుంది నేడు...

నింగిలో సూర్యచంద్రులు ఉన్నంత కాలం భూమిపైన చీకటి వెలుగులు ఉంటాయి ...

నేలలో ఆకలిదప్పులు స్వార్ధం ఉన్నంత కాలం....

మనుషులకు కష్ట సుఖాలు పాప పుణ్యాలు ఉంటాయి ....

నాడు ప్రపంచం అనంతం నేడు ప్రపంచం కుగ్రామం....

ముప్పది ఐదవ పెళ్లిలో తెలిసింది అమ్మడి మోసం...

సరదాగా అని చెప్పి రేప్ చేసి పడేశారు రాణులు
శ్రీ శైలం అడవులలో మగరాజును....

పెళ్ళైన సంవత్సరంలోనే నరకం చూపిస్తున్నారు వరులకు డబ్బు కొరకు విడాకులివ్వకుండా....

నేడు ఆడవారికి ముప్పది యేండ్లు దాటినా పెళ్లి ఊసెత్తడం లేదు...

నలుబది ఐదు దాటితే మోనోపాజ్  మగవారికి తొంబై దాటినా ఆండ్రో పాజ్ లేదు...

సృష్టిలో ఇలా అనేక విలక్షణమైన భేదాలు...

మోరీలకు కాలువలకు అడ్డుకట్టలు వేయగలం
నదులకు సముద్రాలకు కట్టలు వేయలేం...

సహజీవనానికి అదే కారణం దెబ్బ తింటారు ఉభయులూ అతి దారుణం ...

రేపు వివాహాలకు ముందే డాక్టర్ సర్టిఫికెట్లకు డిమాండ్ పెరుగునేమో ....

వీటి అన్నిటికీ పరిష్కార మార్గం రామాయణం మహాభారతం, భగవద్గీతను...

పాఠ్యపుస్తకాల్లో ముద్రించి పిల్లలకు బోధించడం ఒకటే మార్గం...!

సంస్కారం యశస్సు పెంచుతుంది

*అంశం*- *కవితార్చన*

*చదువు -సంస్కారం*

శీర్షిక:  *సంస్కారం యశస్సు పెంచుతుంది*

మానవులకు చదువు సంస్కారం రెండూ  ముఖ్యమే జీవితంలో...

చదువు సంస్కారానికి అవినాభావ సంబంధం ఉంది రెండూ కవల పిల్లలు...

చదువు జ్ఞానాన్ని పెంచుతే సంస్కారం యశస్సు పెంచుతుంది...

చదువు లేనివాడు వింత పశువు సంస్కారం లేని వాడు వింత కసువు...

పేరు కీర్తి ప్రతిష్టలు సాధించాలంటే చదువుంటేనే సరిపోదు....

చదువుతో పాటు మనిషి ఉత్తమ సంస్కార లక్షణాలను అలవర్చుకోవాలి...

చదువు పాఠశాలలో గురువుల బోధనల ద్వారా  లభిస్తుంది....

సంస్కారం మొదటి గురువులైన తల్లిదండ్రులు పెద్దల నుండి లభిస్తుంది...

సంస్కారం  కొందరికి గురువుల నుండి సమాజం గ్రంధ పఠనం ద్వారా లభిస్తుంది...

ఎన్ని చదువులు డిగ్రీలు ధనం ఉన్నా సంస్కారం లేకపోతే...

గర్వం తలకెక్కి  సర్వం బూడిదలో పోసిన పన్నీరే అవుతుంది...

భాషలోని అక్షరాల ద్వారా చదువు జ్ఞానం విజ్ఞానం లభిస్తే...

మానవత్వం లోని మాటల ద్వారా వినయం వివేకం విధేయత అలవడుతుంది...

సేవాగుణం దానగుణం సత్యం ధర్మగుణం పెద్దలపై గౌరవం ఏర్పడుతుంది...

నిస్వార్థం నిజాయితీ వంటి సుగుణాలతో కూడిన సంస్కారం బోధపడుతుంది...

చదువు సంస్కారం వలన వ్యక్తి యశస్సు దేశ గౌరవం పెరుగుతుంది...

ప్రతి పాఠశాలలో భగవద్గీతను నేర్పిస్తే విద్యార్థులలో సంస్కారం పెరుగుతుంది...

చరిత్రలో యశస్సు గల ఎవ్వరినీ పరిశోధించినా భగవద్గీత అవగాహన ఉన్నవారే...

రామకృష్ణ పరమహంస స్వామి వివేకానంద  బుద్ధుడు కలాం  చక్కని ఉదాహరణలు...
 

ఏక శిలా రథం - హంపి

అంశం: చిత్ర కవిత

శీర్షిక: ఏక శిలా రథం

దివి నుండి భువికి దిగి వచ్చిన
అద్భుత కళాఖండాలు
బ్రహ్మ సృష్టించిన శిలా చిత్రాలు
ఏక శిలా రథం సొగసులు

భారత దేశం లోని చతుష్షష్టి కళలలో
శిల్ప కళ వినూత్నమైనది
రాజులు శ్రీకృష్ణ దేవరాయలు
పెంచి పోషించిన గొప్ప కళ శిల్ప కళ

హంపీలో వేల సంవత్సరాల క్రితం
విఠలాచార్య దేవాలయం ముందు
ఏక శిలతో నిర్మించిన రథం మనోహరం
శిల్ప కళాకారుల అద్బుత కళా సృష్టికి ప్రతిరూపం

ఏక శిలా రథానికి ముందు వరుసలో
సుందరంగా నిర్మించిన రెండు గజరాజులు
చక్కగా నగిషీలు చెక్కిన రథ చక్రాలు
అందులో ధీటైన ఇరుసులు
క్రింది భాగాన చుట్టూరా నృత్య కారుల భంగిమలు
రథం చుట్టూ కళాకారులు నిర్మించిన స్థంభాలు
ద్రావిడ భాషలో రచించిన అక్షరాలు
నేటికీ చెక్కు చెదరని శిలా నిర్మాణాలు
భావి తరాలకు మార్గ దర్శకాలు
భారతీయ సంస్కృతి సాంప్రదాయాలకు
నిలువెత్తు నిదర్శనాలు
జీవంతో ఉట్టిపడుతున్న కళాఖండాలు !
 

చెరగని పాద ముద్ర

అంశం: చిత్ర కవిత (పాద ముద్రలు)

శీర్షిక: *చెరగని పాద ముద్ర*

నదీ తీరాన తడి ఆరని నీ అడుగు వెనుక
నా అడుగుతో  తిరుగాడిన జాడలు
మది నిండా ఇప్పటికీ పదిలమే

కడలి లోన ఎగిసి పడే కెరటాల్లా
తడిసిన పైటలోన నీ సొగసులు
ఇప్పటికీ జ్ఞాపకమే

నిండు పున్నమి రోజున చందమామ వలె
వెదజల్లే చల్లని నీ సుందర కాంతులు
గులాబీ తోటలో పరిమళాలతో
గుభాలించే పువ్వుల వలె
గలగలా పారే నిండు గౌదావరిలా
వినిపించే నీ నవ్వులు
నేడు నీ పిలుపే బంగార మాయెనా!

ఊసులెన్నో చెప్పావు ఆశలను పెంచావు
గిలిగింతలు పెట్టావు చెక్కిలి గింతలు చేశావు
సుడిగుండంలో నావలా ఉన్న నా మనసును
ఓ  దరికి చేర్చావు
నా మనసు పలికే వేళ కనుమరుగైనావు!

సఖీ! పసిఫిక్ మహాసముద్రంలోని
తరంగాలను లెక్కించవచ్చునేమో కానీ
పడతి మనసు అంతరంగాలను పసిగట్టడం
ఆ బ్రహ్మకే సాధ్యమేమో
ఇంత కాలం నేను నీతో గడిపినది
కలల కాలంలోనే నా !

కుంభ వర్షం కురిసే వేళ ఆకాశంలోన
ఉరుములు మెరుపుల వలె
వర్షం తదుపరి ఏర్పడే సప్త వర్ణాల
ఇంద్రధనుస్సు వలె
ఒక కాంతి పుంజంలా మెరిసావు నా మనసులో
*చెరగని పాద ముద్ర* ను వేశావు నా హృదయంలో
ఎదురు చూస్తూనే ఉంటాను నీ రాకకై
 

పదాల కవిత - నా హృదయంలో

*అంశం*పదాల కవిత*

*పలుకే బంగారమా* *మనసు పలికే వేళ*
*కలల కాలంలో* *మెరుపులా మెరిసావు*

శీర్షిక:  * నా హృదయంలో..*

నిండు పున్నమి రోజున చందమామ
వెదజల్లే చల్లని కాంతులు
గులాబీ తోటలో పరిమళాలతో
గుభాలించే పువ్వులు
గలగలా పారే నిండు గౌదావరిలా
వినిపించే నీ నవ్వులు
నేడు *పలుకే బంగార మా* యె నా!

ఊసులెన్నో చెప్పావు ఆశలను పెంచావు
గిలిగింతలు పెట్టావు చెక్కిలి గింతలు చేశావు
సుడిగుండంలో ఉన్న నా మనసును
ఓం దరికి చేర్చావు
*నా మనసు పలికే వేళ*  కనుమరుగైనావు!

ప్రియా! పసిఫిక్ మహాసముద్రంలోని
తరంగాలను లెక్కించవచ్చునేమో కానీ
పడతి మనసు అంతరంగాలను పసిగట్టడం
ఆ బ్రహ్మకే సాధ్యమేమో
ఇంత కాలం నేను నీతో గడిపినది
*కలల కాలంలో* నే నా !

కుంభ వర్షం కురిసే వేళ ఆకాశంలోన
ఉరుములు మెరుపుల వలె
వర్షం తరువాత ఏర్పడే సప్త వర్ణాల
ఇంద్రధనుస్సు వలె
ఒక *మెరుపులా మెరిసావు* నా మనసులో
పదిలంగా నిలిచి పోయావు నా హృదయంలో!
 

ధనం కంటే గొప్పది జ్ఞానం

అంశం: వయసు - యశస్సు

శీర్శిక: *ధనం కంటే గొప్పది జ్ఞానం*

వయసు వేరు యశస్సు వేరు
కష్టపడకుండానే పెరిగేది వయసు
కష్టపడితేనే వచ్చేది యశస్సు
కాలం గడుస్తే పెరిగేది వయసు
మనసు బుద్ధి పెరిగితేనే పెరిగేది యశస్సు
వయసు నిత్యం పెరిగేది
యశస్సు ఏ దశలోనైనా లభించేది!

వయసు మనిషి శారీరక ఎదుగుదల
యశస్సు మనిషి మానసిక ఎదుగుదల
వయసుతోపాటు బుద్ధి పెరుగితే కీర్తి ప్రతిష్టలు
బుద్ధి పెరుగుకపోతే మానసిక వికలాంగులు!

బ్రహ్మ అందరినీ ఒకే రకంగానే సృష్టిస్తాడు
కానీ పూర్వం తండ్రి తాతలు చేసిన
దుష్ట కర్మల ఫలితాను సారం
చిత్ర గుప్తుని వద్ద ఉన్న చిట్టా ప్రకారం 
పాప గ్రహాలైన రవి కుజ శని రాహు కేతువుల
లగ్నాలలో  కొందరిని
ఘడియలతో సహా లెక్క గట్టి జన్మింప జేస్తాడు
అవియే సంచిత ప్రారబ్ధ కర్మలు!

వ్యాసుడు బుద్ధుడు రామకృష్ణ పరమహంస
స్వామి వివేకానంద రమణ మహర్షి
కాలజ్ఞాని బ్రహ్మం గారు
మొదలైన ఎందరో పుట్టుకతో సామాన్యులే
తపస్సు ద్వారా జ్ఞానాన్ని పొంది
మానవాళి ప్రకృతి అభివృద్ధికి ఎంతగానో
దోహదపడినారు
అందుకే వారి యశస్సు కీర్తి ప్రతిష్టలు
చరిత్రలో స్థిర స్థాయిగా నిలిచి పోయాయి!

మనిషిగా పుట్టినప్పుడు ధనాన్ని కాకుండా
జ్ఞానాన్ని పెంచుకోవాలి
బ్రతికిన నాలుగు కాలాలైనా హంసలా జీవించాలి
అప్పుడే యశస్సు పరిఢవిల్లుతుంది!

_ మార్గం కృష్ణ మూర్తి

నవ వసంతం కోసం

*అంశం*: *కొత్త వేకువ కోసం*

శీర్షిక: *నవ వసంతం కోసం*

క్షణంక్షణం ప్రతిక్షణం
నిమిషంనిమిషం ప్రతి నిమిషం
గంటగంటా ప్రతి గంటా
రోజు రోజు ప్రతి రోజూ ప్రకృతిలో
విశ్వంలో ఎన్నో మార్పులు
మరెన్నో చిత్ర విచిత్రాలు!

కొత్త వేకువ కోసం మార్పుకోసం
ఎదురు చూస్తూ నిరీక్షణ
ఎలా వస్తుంది ఎప్పుడు వస్తుంది ఆ ఘడియ
చకోర పక్షిలా ఇంకెంత కాలం
ఈ ఎదురు చూపులు!

పసుపు పారాణి ఆరక ముందే
యుద్ద మేఘాలు కమ్ముకున్నాయి
వచ్చిన బంధు మిత్రులు కూడా
తరలి వెళ్ళ లేదు!

కొత్త పుస్తెలు కుచ్చలేదు
పదహారవ పండుగ కూడా జరుగలేదు
ఐదుగురు ముత్తైదువులకు భోజనం పెట్టలేదు

పిలుపు అందుకున్న అరక్షణం ఆగకుండా
ఆడ కత్తెరలో పోక చెక్కలా నలిగి పోతూ
తరలి పోయే భర్త దేశ రక్షణకు

కట్టుకున్న భార్య మనసు కలచి వేసినా
పట్టదాయే తనకు
వలచి వలచి ఏడ్చినా చేరదాయే
అతని మూగ చెవికి

బార్డర్ లో ఎలా ఉండెనో ఏమో
అతని బాధలు నాకు తెలియకుండే
నా మానసిక బాధలు దుఃఖాలు
తనకు తెలియకుండే!

శని నా లోనా అతని లోనా?
దేవుడు శిక్ష నాకు వేశాడా తనకు వేశాడా?
లేదు ఇద్దరికీ శిక్ష వేశాడు
ఏమో కర్మ ఫలమేమో!

క్షణమొక యుగంలా గడుస్తుంది
కొత్త వేకువ కోసం *నవ వసంతం కోసం*
ఎదురు చూస్తూ!
 

గురువు - గేయాలు

అంశం: గురువు - గేయాలు

శీర్షిక: *గురువే దైవం*

పల్లవి:
గురువే దైవము గురువే శరణ్యము
గురువే ధ్యానము గురువే జ్ఞానము
గురువును మించి లేదు భాగ్యము !

చరణం:01
విద్య నిచ్చెదరు వినయము వీక్షించెదరు
జ్ఞానము బోధించెదరు ధ్యానము నేర్పించెదరు
శిక్షణ ఇచ్చెదరు విచక్షణ పెంచెదరు
అస్త్ర శస్త్రాది కళలను నేర్పెదరు!

చరణం:02
జగతిన అమ్మనాన్నే తొలి గురువు
పరుషు రాముడు ద్రోణుడి గురువు
వశిష్టుడు శ్రీ రాముడి గురువు
ద్రోణుడు కౌరవ పాండవుల గురువు!

చరణం:03
గురువును పూజించిన పుణ్యము కలుగును
గురువును తలచిన మోక్షము వచ్చును 
గురువును ఆరాధించిన కర్మలు వీడును
గురువును స్మరించిన అజ్ఞానము తొలుగును!

కూటి కోసం కోటి విద్యలు

అంశం: చిల్లర దేవుళ్ళు

శీర్శిక: *కూటి కోసం కోటి విద్యలు*

"కూటి కోసం కోటి విద్యలు" అన్నట్లు
స్వాతంత్ర్యానికు పూర్వం చూసినా
ఆ తర్వాత నుండి నేటి వరకు చూసినా
దొరలు జామీందారులు రజాకార్లు
నిజాం నవాబు నుండి
నేటి కొందరు బాబాలు మోసగాళ్ళు
అంతర్జాలంలో దోచుకునే ముసుగు దొంగల వరకూ

అనేక మంది తారసపడుతేనే ఉంటారు
మోసాలు చేస్తూనే ఉంటారు
అనునిత్యం ఎరుకతో ఉండాలి
ఎవరి సమర్ధత బట్టి వారు జాగ్రత్తపడాలి
లేదంటే బ్యాంకు అకౌంట్లను ఊడ్చేస్తారు!

నేటి కాలంలో మేమే దేవుళ్ళమని
కొందరికి ఉంటున్నది ఎంతో కొంత గర్వం
చేసుకుంటారు కొంత కాలం మహా పర్వం
ఆ తరువాత కోల్పాతారు సర్వం
గుర్తుకు వస్తుంటది అప్పుడు పూర్వం!

అడుక్కునే ఎవరినైనా ప్రోత్సహించవద్దు
డబ్బులిచ్చివారిని సోమరులను చేయవద్దు
బారు షాపుల్లో డబ్బు పోయనీయవద్దు
ఆస్తులు కూడబెట్టే వారికి వేయవద్దు
అర్హులైన బిచ్చగాళ్ళకు ఇవ్వడమే ముద్దు!
 

ద్విపాద కవితా పూరణ

అంశం: ద్విపాద కవిత పూరణ

శీర్షిక: *పరువు గౌరవం*

01:
*కన్నీళ్లకు కారణం ఉల్లిపాయలపై నెట్టేస్తుంది ఆమె ఎందుకంటే..!*

*తోటి కోడలు చూస్తే పరువు గౌరవం పోతాయి కాబట్టి ..*

02:
*కన్నీళ్లకు కారణం ఉల్లిపాయలపై నెట్టేస్తుంది ఆమె ఎందుకంటే..!*

*పది మందిలో భర్త యొక్క విలువను కాపాడాలి కాబట్టి..*

03:
*కన్నీళ్లకు కారణం ఉల్లిపాయలపై నెట్టేస్తుంది ఆమె ఎందుకంటే..!*

*ఉల్లిపాయలను పశ్నించినా అవి సాక్షానికి రాలేవు కాబట్టి ..*
 

తెలంగాణ వేమన కవి సమ్మేళనం

*నేటి అంశం*చిత్ర కవిత*

శీర్షిక: *తెలంగాణ వేమన కవి సమ్మేళనం*

అది రవీంద్ర భారతి
ప్రభుత్వ సాహిత్య కార్యదర్శి మీటింగ్ హాలు
ప్రజా కవి జ్ఞాన బోధి తెలంగాణ వేమన
శ్రీ శ్రీ సిద్దప్ప వరకవి నూటా ఇరువది రెండవ
జయంతి సందర్భంగా
వారసులైన కుమ్మరులు ఏర్పాటు చేసిన
అద్భుతమైన కవి సమ్మేళన వేదిక!

కవి సమ్మేళన సామ్రాట్ కుసుమ ధర్మన్న
సమూహం వ్యవస్థాపక అధ్యక్షురాలు
డా. రాధా కుసుమ గారి అధ్యక్షతన
ప్రారంభ మాయే కవి సమ్మేళన మేళ

సాయంకాలం వేళ!

కవులు దర్పానాలు
ప్రజలకు ప్రభుత్వాలకు మధ్య వారధులు
సమస్యల పరిష్కార రథసారధులు

విషయ పరిజ్ఞాన శోధకులు 
సంస్కృతి సాంప్రదాయాల పరిరక్షకులు!

అలాంటి కవులను ఒక్కొక్కరిని పిలువగా
సిద్దప్ప వరకవి పైనను కులవృత్తులు మీదనూ
అద్భుతమైన కవితలను వినిపించిరి
మనోహరముగా పద్యాలను గానం చేసిరి!

కవులు ప్రతి కవితను పద్యాన్ని చదివాక
డా.రాధాకుసుమ గారి విశ్లేషణతో
పరవసించి పోయిరి కవులు గొప్పగా
అలా అలా కవి సమ్మేళనం పూర్తయ్యాక!

ప్రభుత్వ కార్యదర్శి శ్రీ బాలా చారి గారు
డా.బడేసాబ్  గారు మరియు కుమ్మరి పెద్దల
సాహితీ మూర్తులు ఆసీనులయ్యాక
ప్రారంభ మాయే "అఖిల భారతీయ కుమ్మరి
శాలివాహన ప్రజాపతి కుంభకార్ సంఘ్" సభ!

కుమ్మరి సంఘం కార్యదర్శి శ్రీ శంకర్ గారు
శ్రీ శ్రీ సిద్దప్ప యోగి గురించి చక్కగా వివరించారు
తదుపరి ప్రణాళికలను తెలియజేశారు
ఆ తదుపరి వక్తలు గొప్పగా ఉపన్యసించారు!

కవి సమ్మేళన హాలులో పూర్వ కవులందరి
చిత్రాలు ఉన్నాయి తెలంగాణ వేమన అయిన
సిద్దప్ప వరకవి చిత్రం లేదని శ్రీ శంకర్ గారు
విన్నవించగా!

ప్రభుత్వ కార్యదర్శి శ్రీ బాలా చారి గారు
ఉపన్యసిస్తూ ఇకనుండి జులై క్యాలెండర్ లో
సిద్దప్ప కవి చిత్రం తప్పక ఉంటుందనీ
హాలులో వరకవి చిత్రం ఏర్పాటు చెస్తామనీ
వారు రచించిన ప్రజోపయోగకర పుస్తకాలను
ముద్రించి వెలుగు లోకి తెస్తామని హామీ ఇచ్చిరి!

సిద్దప్ప వరకవి పరిశోధకురాలు
సుజాతమ్మ గారు చక్కని నిర్వచనాల కవితను
వినిపించారు

విచిత్రం ఏమిటంటే హరిజనోద్ధరణకు
నడుం బిగించి అనేక గ్రంధాలను రచించి
గాంధీజీనే తమ వాడలకు రప్పించి
సహపంక్తి భోజనాలు చేయించినట్టి
గొప్ప కవి "కుసుమ ధర్మన్న" కవి చిత్రపటం
హాలులో లేక పోవడం, అధికారిక
క్యాలెండర్ లో చోటు చేసుకోలేకపోవడం
శోచనీయం  ఆలోచించాల్సిన విషయం
పూర్వ గొప్ప కవులందరికీ ఒకే రీతిలో
గౌరవం దక్కడం అనేది సముచితం
ఇదే కవులు చూపే పరిష్కార మార్గం!
 

కాలాలు - వేడుకలు

అంశం: ఋతువు - క్రతువు

శీర్శిక: కాలాలు - వేడుకలు

మనిషి మాటలను బట్టి
మనిషి గుణము తెలియునటులే
కాలం ఋతువులను బట్టి
కాలం మార్పులు తెలియును

ఋతువు అనేది సంవత్సరం కాలంలో
ఒక భాగాన్ని సూచిస్తే
క్రతువు అనేది కాలం ఏదైనా ఒక వేడుకను
పండుగను ప్రభోజనాన్ని సూచించు

సంవత్సరం కాలంలో నుండు
ప్రకృతిని మార్చేటి ఆరు ఋతువులు
వసంతం గ్రీష్మం వర్ష శరదృతువు
హేమంతం శిశిర ఋతువులు

వసంత ఋతువులో ఆహ్లాదకరం
గ్రీష్మ ఋతువులో ఎండా వేడిగాను
వర్షం ఋతువులో వర్షాలు మెండు
శరదృతువులో చల్లగాను హేమంతంలో శీతలం శిశిరంలో మరింత చల్లగా నుండు

కాల ప్రభావాలను అర్థం చేసుకుంటూ
వాటిని అధిగమించడానికి
కాల పరిస్థితులను తట్టుకోడానికే చేసే
పండుగలు వేడుకలే మ్రొక్కులే *క్రతువులు*

కలరా మసూచి వ్యాధులు రాకుండా బోనాలు
ఆషాఢం ఆశుభాలకు మూలమని కొత్త
దంపతులను వేరుగా నుంచడం
శరదృతువులో కౌరవులపై పాండవుల
గెలుపుకు సూచికగా దసరా
నరకాసురుడి రావణుడి వధకు సూచికగా
దీపావళి
తీరొక్క పువ్వుతో బ్రతుకమ్మ
కొత్తపంటల సూచికగా సంక్రాంతి!

జీవితంలో కష్టనష్టాలు బాధలు దుఃఖాలు
సంతోషాలు ఉంటాయని
పులుపు చేదు కారం తీపి అనుభవాలను
గుర్తుచేసే ఉగాది
ఆకులు కాయలతో వినాయకుడిని
ఇలా ప్రతి ఋతువులో పండుగలు పూజలు హోమాలు మరెన్నింటినో
పరిచయం చేస్తుంది కాలం
పూజలు చేస్తారు జనం
ఇది భారతీయ సంస్కృతి సాంప్రదాయం!

కాలాన్ని బట్టి ప్రకృతిని ఆరాధిస్తే పురోగతి
కాదు కూడదంటే జనులకు పట్టును అధోగతి!

బోనాల పండుగ గేయాలు

అంశం: పండుగ వచ్చింది (బాల సాహిత్యం)

గేయాలు 
శీర్షిక: బోనాల పండుగ

పండుగ వచ్చిందోయ్
పండుగ వచ్చిందీ
ఆషాఢమాసంలో
అరుదైన పండుగ
అమ్మవారిని కొలిచేటి
బోనాల పండుగ.              "పండుగ"

కొత్త కుండలను దెచ్చి
పసుపు కుంకుమల తోటి
చక్కంగా దిద్దియూ
బియ్యం బెల్లం నెయ్యితో
నైవేద్యములను జేసి
ధూపదీపాలతో
సమర్పించుకుంటారు
అమ్మకూ బోనాలు.          "పండుగ"

తెలంగాణ ప్రజలకు
ఇష్టమైన పండుగ
డప్పు వాయిద్యాలతో
పోతరాజుల చర్నాకోలాలతో
కొబ్బరికాయలతో
అంగరంగ వైభవంగా
ఆనందంగా గడిపేరు
అమ్మవారిని మొక్కేరు
రక్షించమని కోరేరు           "పండుగ"
 

స్వేచ్చా అంటే నీదేనోయ్

 శీర్షిక: *స్వేచ్ఛంటే నీదేనోయ్!*

స్వేచ్ఛంటే నీదేనోయ్ 
నీ యిష్టంగా బ్రతకడమే స్వేచ్ఛనోయ్
ఆకాశమే నీకు హద్దు
అవని నీకు ముద్దు
దున్నపోతైతే ఏమి
అది నీ ఐరావతం
విశ్వమే నీది కదా
సూర్య చంద్రులు నీకు కాపలా
కక్షలు కార్పణ్యాలు నీకు లేవు
అహాలు ద్వేషాలు తెలియవునీకు
కోరికలంటూ నీకు లేవు
నీకున్నది ఒకటే 
ప్రకృతిని ఆస్వాదించడము
ఆనందంగా జీవించడము
స్వేచ్ఛంటే నీదేనోయ్
నీ ఇష్టంగా బ్రతకడమే స్వేచ్ఛనోయ్!

వేదవ్యాసుడు - ఇష్ట పదులు

అంశం: గురు పూర్ణిమ

శీర్షిక: వేదవ్యాసుడు

ప్రక్రియ:ఇష్ట పదులు


ఆషాఢమాసమున యానందముతోడను
వచ్చును గురుపూర్ణిమ వడివడిగానుజగతి
మహాభారతములను  మనసు బెట్టివ్రాసిన
వేద విభజన తోడ వేదవ్యాసుడయ్యె
జన్మించిన రోజునె జగతికి వెలుగు వచ్చె
ఆషాఢ  పౌర్ణమిన  ఆవిర్భవించెనని
చరిత్ర చెబుతున్నది చక్కగాను జనులకు
గురుపూర్ణిమ రోజున గురువునుస్మరించిన
గురువుకు మ్రొక్కినను గురువులు తృప్తిచెందు
జ్ఞానమును పొందెదరు జ్ఞాన వంతులౌదురు!
 

త్రిశ్ర గతి గజల్ 6666

అంశం: తెలుగు గజల్

*త్రిశ్రగతి*
*మత్లా*

గోరెంకలు చీకటిలో  *పోతాయని తెలుస్తుంది*
వాటివాటి గూటిలోన *పంటాయని తెలుస్తుంది*!!

*షేర్:01*
చెరువులలో  చేపపిల్ల లేవేవో కలిసుండును
గుడ్లతోనె పిల్లలనూ *కంటాయని తెలుస్తుంది*!!

*షేర్:02*
పురివిప్పిన నెమలులేను నాట్యాలను చేస్తుండును
జనులముందు ఆడకుండ  *వెలుతాయని తెలుస్తుంది*!!

*షేర్:03*
కోకిలలో  నలుపు రంగు ఎంతయునో యుండునేమి
గాణామృత  కంఠాలూ *ఉంటాయని తెలుస్తుంది*!!

*మక్తా*

నింగిలోన  ఓ *కృష్ణా*  మబ్బులన్ని కమ్ముకునెను
భారిగానె వర్షాలే  *పడుతాయని తెలుస్తుంది*!!

ఆషాఢమాసం విశిష్టత - శుద్ధ పౌర్ణమి

ఆషాడం- పౌర్ణమి సంబరం

శీర్షిక: "ఆషాఢ మాసం విశిష్టత- శుద్ధ పౌర్ణమి"

ఆషాడమంటేనే జనులకు ఆనందదాయకం
మాసములలో నాలుగవవది ఆషాడమాసం
వర్షాలు వాగులు పొర్లుతుండు ప్రతి నిత్యం
వనితలు పెట్టేరు గోరెంటాకు అను నిత్యం!

ఆషాడమాసమునకు విశిష్టత మెండుగ
బోనాలు ప్రజలకు గర్తుకొచ్చే పండుగ
పూరీ జగన్నాథ్ యాత్ర జరుగును ఘనంగ
నూతన వధువులు పుట్టిల్లు చేరు సంబరంగ!

ఆషాఢమాసంలో శుద్ధ పౌర్ణమికి
మరెంతో ప్రాధాన్యత

మహాభారతం భాగవతం రచించిన
చతుర్వేదాలను సంకలనం చేసిన
ఉపనిషత్తులను బోధించిన లక్షకు పైగా
శ్లోకాలు రచించిన గురువులకు గురువైన
వేదవ్యాసుడు జన్మించిన రోజు
ఆషాఢమాస శుద్ధ పౌర్ణమి
అందుకే అంటారు దీనిని *గురుపూర్ణిమ*
మరియు వ్యాస ‌పూర్ణిమ అని

ఇక్కడ *గు* అంటే అంధకారం,
*రు* అంటే పారద్రోలు అని అర్ధం
చీకటిని తొలగించి వెలుగును పంచేవారే గురువు
అజ్ఞానాన్ని పారద్రోలి జ్ఞానాన్ని అందించే వారే గురువు !

విష్ణు సహస్ర నామాలలోనూ
వ్యాస మహర్షి గొప్ప తనం కీర్తించ బడినది
"వ్యాసాయ విష్ణు రూపాయ వ్యాసరూపాయ విష్ణవే"
"నమో వై బ్రహ్మనిధయే వాసిష్టాయ నమోనమః!"

అలాంటి గురువులను
అంతటి మహత్తర శక్తి గల గురువులను
నిత్యం ప్రతి ఒక్కరూ స్మరించు కోవాలి
నమస్కరించు కోవాలి  సంస్కరించుకోవాలి
గురువుల గౌరవాన్ని కాపాడాలి!
 

వ్యాస పూర్ణిమ/ గురు పూర్ణిమ

 అంశం: వ్యాస పూర్ణిమ

శీర్శిక:  *గురువులకు గురువు*

అతనొక గొప్ప ఋషి మహర్షి
మహా భారతం భాగవతం రచించిన
వేదాలను సంకలనం చేసిన జ్ఞాని
బ్రహ్మ సూత్రాలను, లక్షకు పైగా
శ్లోకాలను రచించిన యోగి
ఉపనిషత్తులనందించిన ఋషి
భూత భవిష్యత్ వర్తమానం తెలిసిన
గొప్ప మహర్షి
ఋషులలో శ్రేష్టుడు మహా ఋషి
విజ్ఞాన వంతుడు విశ్వగురువు
అతడే వ్యాసుడు  వేదవ్యాసుడు

ఆషాఢ మాస శుక్ల పౌర్ణమి రోజున
పరాశర మహర్షి సత్యవతిల సంతానం ఋషి వేదవ్యాసుడు
గురువులకు గురువైన వ్యాసుడు
పౌర్ణమి రోజున జన్మించినందున
దీనికి *గురు పూర్ణిమ* గానూ
*వ్యాస పూర్ణిమ* గానూ పేరు గాంచినది

గురుపూర్ణిమయే వ్యాస పూర్ణిమ
వ్యాసపూర్ణిమ యే గురు పూర్ణిమ
గురువులకు గురువు విశ్వ గురువును
పూజించు రోజు గురు పూర్ణిమ

గురువు దైవం తో సమానం
అందుకే అంటారు *గురుర్బ్రహ్మ గురుర్విష్ణుః గురుర్దేవో మహేశ్వరః! గురుస్సాక్షాత్ పరబ్రహ్మా తస్మైశ్రీ గురువే నమః*

*మాతృదేవోభవ పితృదేవోభవ ఆచార్య దేవోభవ*
అని కూడా అంటారు

జన్మనిచ్చిన తల్లిదండ్రుల తరువాత
ఆచార్యుడు/ గురువు దైవంతో సమానం
అజ్ఞానాన్ని పారద్రోలి జ్ఞానాన్ని అందించే
వారే గురువులు

వ్యాసుడు దత్తాత్రేయుడికే కాకుండా
గురువులకు గురువు విశ్వ గురువు
వశిష్టుడు ,విశ్వామిత్రుడు శ్రీ రాముడి గురువులు
ద్రోణాచార్యుడు కౌరవ పాండవులకు గురువు
పరుశురాముడు భీష్మ కర్ణుల గురువు
శ్రీ రామ కృష్ణ పరమహంస స్వామి వివేకానంద గురువు

అందుకే గురుపూర్ణిమ రోజున
మొదటి గురువులైన తల్లిదండ్రులను
రెండవ గురువులైన ఆచార్యులను పూజించిన
దైవాన్ని పూజించిన పుణ్యం దక్కుతుంది!

నీతో నేను/ఆనందం భాష్పాలు

అంశం: *నీతో నేను*

శీర్షిక: *ఆనంద బాష్పాలు*

సృష్టి విచిత్రం
శాశ్వితం ఈ విశ్వం
సూర్యచంద్రులున్నంతకాలం
దేనిని మరువదు ,వదులదు సాహిత్యం!

భూ భ్రమణానికైనా
భూ పరిభ్రమణానికైనా
ఎండకైనా వెన్నెలకైనా
ఉంటుంది కారణం
భూమి తన చట్టూ తాను
సూర్యుని చుట్టూ తిరుగడం!!

సముద్రాల ఆటుపోటులకు
ఝరులు జలపాతాలకు
ఉంటుంది కారణం
పౌర్ణమి అమావాస్యలు
కాలాలో ఋతువుల మార్పులు!

సముద్రాలలో
సుడి గుండాలకైనా
నదులలో వలయాలకైనా
ఉంటుంది కారణం!

సమాజంలో
సమస్యలకైనా
ఆకలి కేకలకైనా
ఆనందోత్సాహాలకైనా
ఉంటుంది కారణం!

వస్తువు
కదులాలన్నా
నీరు పారాలన్నా
మనిషి నడవాలన్నా
కారణం ఉంటుంది!

కన్నీరు కైనా
కారణముంటుంది
మనసు బాధతో నిండుకున్నపుడు
గుండె బరువెక్కి
ద్రవ రూపంలో
కంటి నుండి కారేది కన్నీరు!

ఆనంద భాష్పాలకు
కారణముంటుంది
మనసు అధిక ఆనందంతో నిండినపుడు
పెల్లుబుకుతూ
కంటి నుండి కారే నీరే
ఆనంద బాష్పాలు!

మంటతో  కారే నీటికి
కారణం ఉంటుంది
వర్షంలో తడిచినపుడు
కారే నీటికి కారణముంటుంది!

కారణం లేకుండా వచ్చేది
కన్నీరు కాదు అది కేవలం నీరు!

ఓం సుందర వదనా!

 నేటి కవిత:

తేది:09.07.25
అంశం: పదాల కవిత
(చినుకులు చిరుగాలి చిగురాకు
చిద్విలాసం చిక్కదనం)
పేరు: మార్గం కృష్ణ మూర్తి
ఊరు: హైదరాబాద్
సమూహం సంఖ్య:158
కవిత సంఖ్య:189
హామీ: ఇది నా స్వీయ రచన దేనికి అనువాదం అనుకరణ కాదు

శీర్షిక: ఓ సుందర వదనా!

అందమైన ఆహ్లాదకర ప్రదేశం ఎత్తెన ప్రాంతం
చుట్టూరా లోయలు ఎత్తైన వృక్షాలు
కనువిందు చేసే చల్లని *చిరు గాలులు*
మనోహరం ఆ వాతావరణం ఓ సుందర వదనా!

దేశంలో అతి శీతల ప్రాంతానికి ప్రతీక
హిమాచల్ ప్రదేశ్ రాష్ట్రమే కదా!
అందులో సిమ్లా ఒక గొప్ప పర్యాటక ప్రాంతం
హోటళ్ళకు నివాసాలకు వానరులకు ఆవాసం
*చినుకులు* పడుతుంటాయి అచట నిత్యం
చేరువలోనే ఉంది "కుర్ఫీ" పర్యాటక ప్రాంతం!

సిమ్లా నుండి "కుర్ఫీ" వెళ్ళాలంటే దారిలో
రాళ్ళు రప్పలు లోయలు *చిగురాకులతో* తరువులు
బస్సులు కార్లు బైకులు పోలేవు అచటికి
గుర్రాల పైననే వెళ్ళాలి ఓ సుందర వదనా!

అద్భుతమైన ఆపిల్ చెట్లు పూల మొక్కలు
వైర్ రైడింగ్ లు వంతెనలు ఆటలు పాటలు
ఆహ్లాదకరమైన వాతావరణ దృశ్యాలు
*చిద్విలాసం* చేసే జడల బర్రెలు కుందేళ్ళు పక్షులు!

ఉలన్ బట్టల గుడారాలతతో వర్తకులు
ఆనంద డోలికల్లో పర్యాటకులు తిరుగుతూ
సాయంకాల సమయంలో *చిక్కదనం* చాయ్
త్రాగు తుంటే ఆహా ఏమి ఆ మధురానుభూతి
ఓ సుందర వదనా! 

సరస్వతి దేవి/పద్యాలు

 అంశం: చిత్ర పద్యం (సరస్వతి మాత)

శీర్షిక: సరస్వతీదేవి

ఆ.వె:01
ధవళవస్త్రములను ధారణ జేసియు
హంసవాహనంబు నందునెక్కి
అవని జేరె తల్లి నజ్జానమును బాప
కృష్ణ మాట వినుము తృష్ణ దీర!

ఆ.వె:02
సకలకళలందు చక్కని నేర్పరి
విద్య లెన్నొ నేర్పు వీణపాణి
జ్ఞానములను పంచు జ్ఞానదేవత మాత
కృష్ణ మాట వినుము తృష్ణ దీర!

ఆ.వె:03
వీణనిష్టపడును విజ్ఞాన దాయిని
నవ్వు మోముతోడ నాదరించు
పుణ్య మూర్తి తల్లి పుస్తక ధారణి
కృష్ణ మాట వినుము తృష్ణ దీర!

పుట్టుక పరమార్థం

అంశం: పుట్టుక పరమార్థం

శీర్శిక: ఆదర్శవంతమైన జీవితం

మనిషీ జన్మిస్తాడు పశువూ జన్మిస్తుంది
కానీ జ్ఞానంలో అవగాహనలో మాటలో భాషలో
పశువుకు మనిషికి నింగికి నేలకున్నంత తేడ
మనిషిగా పుట్టినందుకు ఒక అర్ధం ఉండాలి
అలానే ఒక పరమార్థం సార్ధకత ఉండాలి!

నీతి నిజాయితీ మంచి నడవడికతో
మాట తీరు మాటకు కట్టుబడి ఉండటం
ఎదుటి వారి పట్ల సమభావం
పెద్దల పట్ల గౌరవం పిల్లల పట్ల ప్రేమ
హద్దులు దాటకుండా ప్రవర్తించడం!

క్రమశిక్షణతో జీవించడం
శుచి శుభ్రతతో సమాజ హితం కోరడం
సత్ప్రవర్తన సజ్జనులతో సాంగత్యం
తోటి వారికి చేతనైన సహాయం చేయడం
ఆపదలో ఉన్న వారిని ఆదుకోవడం
అందరితో ప్రేమానురాగాలు కలిగి ఉండటం
అరిషడ్వర్గాలైన కామక్రోధ లోభ మోహ
మదమాత్సర్యాలను అదుపులో ఉంచడం!

తోబుట్టువులు ఆత్మీయులు బంధువులతో అనుబంధాలు కలిగి ఉండటం
అతిథులను ఆదరించి సపర్యలు చేయడం
భార్యా భర్తలు అన్యోన్యంగా గడుపుతూ
ఆదర్శంగా జీవించడం
పిల్లలను బాధ్యతగా సక్రమ మార్గంలో
పెంచుతూ విద్యా బుద్దులు నేర్పించడం!

దాన గుణం ధర్మగుణం కలిగి
ఆధ్యాత్మికత దైవంపై నమ్మకం ఉండటం
తల్లిదండ్రుల వృద్ధుల  అంగవైకల్యుల
మూగ ప్రాణుల పట్ల ప్రేమ దయ చూపడం
వారికి  సపర్యలు చేయడం
గతించిన వారికి కర్మలు చేయడం
రేపటి తరాలకు ఆదర్శవంతమైన జీవితం
గడపడమే పుట్టుక పరమార్థం!
 

సువాసన లేని కుసుమాలు

అంశం: *విలువలు లేని బ్రతుకులు*

శీర్శిక: *సువాసన లేని కుసుమాలు*

విలువలు లేని బ్రతుకులు
నీరు లేని ఎడారులు
వర్షం కానని ఎండమావులు
సువాసన లేని కుసుమాలు!

విలువలు ఎండమావులుగా గాకుండా
నిత్యం జీవనదిలా ప్రవహించాలి
జీవించినంత కాలం సృజనాత్మకతతో
సాగిపోతూ ఉండాలి
అప్పుడే మనిషికి గౌరవం పెరుగుతుంది !

మంచి నడవడిక  ప్రవర్తన ఆలోచన
నీతి నిజాయితీ నిబద్ధత నిశ్చలత
విలువలతో కూడిన జీవన శైలి
మాట తప్పకుండా ధర్మంగా ఉండటం
సమయ పాలన సత్యం మాట్లాడటం
క్రమశిక్షణతో బ్రతకడం
తోటి వారి పైన ప్రేమ దయ కరుణ చూపడం
వంటి సద్గుణాలు విలువలకు ప్రతీకలు!

ఓడ దాటే దాకా ఓడ మల్లన్న
ఓడ దాటాక బోడి మల్లన్న లా 
అవసరాల కోసం నటించడం
అవసరం తీరాక విమర్శించడం
విలువలు ఉన్న వ్యక్తిగా గుర్తింపబడడు!

వ్యక్తిత్వం గుణాలు ఏ ఒక్క రొజో
రెండు రోజులో కాకుండా
ఎల్లప్పుడూ ఉండేటట్లు చూసుకోవాలి
అప్పుడే వ్యక్తిత్వ స్థిరత్వం అంటాము!

గౌతమ బుద్ధుడు రామకృష్ణ పరమహంస
స్వామి వివేకానంద శ్రీరాముడు శ్రీకృష్ణుడు
మరెందరినో చక్కని విలువలు గల వారిగా
గుర్తింపబడినారు!
 

గేయాలు/ పిల్లల పెంపకం

అంశం: క్రమశిక్షణ - గేయాలు

శీర్షిక: పిల్లల పెంపకం - తల్లి తండ్రుల బాధ్యత


నేడు కష్ట పడినచో రేపు సుఖము
ఏదైనా ఇష్టపడి పని చేసినను విజయము
అతి గారాబం అనర్ధదాయకము
అది ఆనందదాయక జీవితానికి విఘాతము!

మా నాన్న కడు పేదరికంలో జీవించాడనీ
మమ్మలను చదివించ లేక పోయాడనీ
మా పిల్లలను కష్ట పడకుండా  పెంచాలనీ
కాళ్ళకు ముళ్ళు గుచ్చుకోకుండా పెంచకండీ!

అదే పిల్లల కోసం పెద్దలు చేసే పెద్ద తప్పు 
తప్పు అనుకోకుండా చేస్తున్నారు పెద్ద అప్పు
అప్పు అవుతుందనుకోవడం లేదు  ముప్పు
ముప్పు అయినా నమ్ముతున్నారు అది ఒప్పు!

బుద్దుడి వలే దయ కరుణను బోధించాలి
రాముడి వలే నీతి ధర్మం సహనం నేర్పాలి
జిజియాబాయిలా క్రమశిక్షణ ధైర్యం నేర్పాలి
తాము పడ్డ కష్టాలను బాధ్యతలను చెప్పాలి!

అంతరిక్షంలో అవశేషాలు

అంశం: స్వేచ్ఛా కవిత

శీర్షిక: *అంతరిక్షంలో అవశేషాలు*

దూరపు కొండలు నునుపు
కానీ దగ్గరికి వెళ్తే తెలుస్తుంది దాని మెరుపు
అక్కడ ఉన్న రాళ్ళు రప్పలు ముళ్ళ కంచెలు
ఎత్తెన తరువులు పాములు తేల్లు ఖడ్గమృగాలు

దూరపు ఆకాశం అంతరిక్షం ఎంతో అద్భుతం
కానీ దగ్గరికి వెళ్తే తెలుస్తుంది విచిత్రం
అక్కడ పడి ఉన్న చెడిపోయిన రాకెట్ల
అంతరిక్ష నౌకల పాడయిపోయిన
విడిభాగాలు శకలాలు శిధిలాలు

మ్రింగ లేక కక్క లేక అన్నట్లు చంద్రమండలం
వెళ్ళలేక భూమండలం రాలేక అక్కడక్కడే
తిరుగాడుతూ ప్రపంచ సాంకేతిక విజ్ఞానానికి
నేడు అవి సవాళ్లు విసురుతున్నాయి

భూమి నుండి కొన్ని వేల మైళ్ళ దూరంలో
గాలి ఉండదన్నది జగమెరిగిన సత్యం
ఆ కారణంగానే రాకెట్ల నుండి విడిపోయిన
శిధిలాలు భూమి మీద పడలెక పోతున్నాయి
మరో గ్రహానికి వెళ్ళలేక పోతున్నాయి

ఇవి ఇలాగే పెరిగి పోతుంటే
కొత్తగా పంపే రాకెట్లకు అంత రిక్షనౌకలకు
అడ్డు తగలవచ్చు ప్రమాదకరంగా మారవచ్చు
లక్షల కోట్ల రూపాయల నష్టం వాటిల్లవచ్చు

మానవులు చేసే వికృత గ్లోబల్ చర్యల వలన
వాతావరణంలో మార్పులు సంభవించి
గాలిలో తేడాలు వస్తే రాకెట్ల శకలాలు
భూమి మీద పడవచ్చు ప్రాణ నష్టం ఆస్తుల
నష్టం జరుగవచ్చు

తక్షణమే రోదసీ లో  తచ్చాడే బరువైన
విడిపోయిన రాకెట్ల విడి భాగాలను
చెడిపోయిన శిధిలాలను
అంతరిక్షంలోని అవశేషాలను
సముద్రాలలో పడేటట్లు చేయాలి
దీనికి ఐక్యరాజ్యసమితి చర్యలు చేపట్టాలి!
 

జల లోకం

 అంశం: చిత్ర కవిత

శీర్షిక: *జల లోకం*

*తానొకటి తలుస్తే దైవం ఒకటి తలుస్తుంది*
అన్నట్లు
మనిషి ఒకటి అనుకుంటే సృష్టిలో
మరొకటి జరుగుతుంది సృష్టి శక్తివంతమైనది
మనిషికి ఎంత తెలివి ఉన్నా సృష్టిని మించలేడు

లంగర్ వేసి ఉన్న లక్షల విలువ చేసే తమ పడవ
తాను చూస్తుండగానే ముక్కలై సముద్రంలో
కొట్టుకొని పోవడాన్ని  చూస్తూ స్వయంగా ఒప్పుకున్నారు
శాస్త్ర వేత్త డాక్టర్ అబ్దుల్ కలామ్ గారు, ప్రకృతి
ఎంత శక్తి వంతమైనదో ననీ..

మనం చూస్తూనే ఉంటాం
భూకంపాలు వచ్చినప్పుడు భూమి పగుళ్ళు
అగ్ని పర్వతాలు మండినపుడు లావా ధారలు
తుఫానులు వర్షాలు వరదలు రావడంతో
మనిషి ఎంత బలంగా కట్టుకున్న కట్టడాలు
వంతెనలు నిర్మాణాలు వాహనాలు ఆస్తులు
ఎలా నేల మట్టం అవుతాయో
ఎలా జలమయమవుతాయో
మనుష్యులు జంతువులు
ఎలా కనుమరుగై అవుతాయో!

నేడు భూలోకంలో ప్రజల
అవసరాలకు తగినట్లుగా ప్రయాణమార్గాలను
ప్రయాణ వాహనాలను నిర్మిస్తున్నారు
రోడ్డు మార్గాలు రైలు మార్గాలు
సరుకుల రవాణాకు జలమార్గాలు
బస్సులు కార్లు ఆటోలు బైకులు
రైల్లు విమానాలు పడవలు నిర్మిస్తున్నారు

భూలోకంలో భూమి తక్కువ నీరు ఎక్కువ
రోజురోజుకూ భూమిని నీరు మ్రింగేస్తుంది
మరికొంత కాలానికి భూమి అదృశ్యమై
*జలలోకం* రావచ్చని చిత్రకారుడి ఊహ

నిజంగానే జల లోకం ఏర్పడి నట్లైతే
అప్పుడు రోడ్డు రవాణా మార్గాలు
రవాణా వాహనాలు కనుమరుగై పోతాయి
జలమార్గ కార్లు తయారవుతాయి!

ప్రతిఒక్కరూ మార్పును
సంతోషంగా అంగీకరించాలి
మార్పుకు తగినట్లుగా తయారవ్వాలి!